SCHENKEN IN SPANJE – deel 1: inleiding

Inleiding

Sinds de economische crisis wordt er steeds meer aandacht besteed aan het behoud van vermogen. Daarnaast staat het overgaan van vermogen op een volgende generatie steeds meer in de belangstelling en kan het soms aantrekkelijk zijn om vermogen al bij leven te laten overgaan. Deze columnreeks gaat over de juridische en fiscale aspecten van schenken door Nederlanders met bezit in Spanje. Allereerst worden een aantal columns besteed aan belangrijke juridische begrippen in het kader van het schenken. Daarna komen de Nederlandse en Spaanse fiscale aspecten van de schenking aan bod.

Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de schenking, omdat de schenking in feite een van de belangrijkste planningsinstrumenten is die we kennen. Zowel juridisch gezien: dat wil zeggen de manier waarop de overgang van het vermogen naar de volgende generatie wordt vormgegeven, alsook in fiscaal opzicht omdat door het schenken de nalatenschap kleiner wordt en daarmee in de toekomst erfbelasting wordt bespaard.

Schenken in een Spaanse context

Zoals gezegd zal in de volgende columns eerst aandacht worden besteed aan belangrijke juridische aspecten van de schenking. De fiscale aspecten komen in latere columns aan de orde. Het kan dan gaan om schenking van Spaans bezit (ongeacht waar de Nederlander woont), maar bij een Nederlander die permanent in Spanje woont kan het zowel gaan om de schenking van Nederlands bezit als van Spaans bezit. Daarbij is allereerst het volgende van belang.

De schenkingsovereenkomst – rechtskeuze voor Nederlands recht

Bij een schenking spreken de schenker en de ‘begiftigde’ met elkaar af dat de schenker iets doet waardoor hij – ten koste van zijn eigen vermogen – de begiftigde verrijkt. Een schenking is daarom juridisch gezien een overeenkomst.
Binnen Europa hebben we afgesproken dat partijen het recht hebben om te kiezen welk recht van toepassing is op een tussen hen gesloten overeenkomst (artikel 3.1 Rome I-verordening).
Dit betekent in beginsel dat de mogelijkheden die de Nederlandse wet toestaat met betrekking de inhoud van de afspraken tussen de schenker en de begiftigde – als deze ons goed van pas komen – door een rechtskeuze in de overeenkomst ook kunnen worden benut als het gaat om het schenken van Spaans bezit. In beginsel hebben we dus niets te maken met Spaanse regels die ons daarbij wellicht ongewenste beperkingen zouden opleggen.
Een niet te verwaarlozen voordeel is echter óók dat we voor wat betreft het advies met betrekking tot dit aspect van schenken van Spaans bezit kunnen afgaan op onze eigen vertrouwde Nederlandse notaris als deskundige. We hebben het dan echter niet over de fiscale aspecten van de schenking in Spanje. De Nederlandse notaris die fiscaal adviseert op het gebied van schenkingen in een Spaanse context moet ook verstand hebben van de Spaanse schenkbelastingwetgeving. Maar de juridische aspecten zijn – zoals ook in het erfrecht het geval is – veel meeromvattend dan de fiscale, en daarom is de weg andersom: het vinden van een Spaanse notaris die verstand heeft van de juridische aspecten van de schenking naar Nederlands recht, en daarin ook nog eens zélf actief adviseert, onbegonnen werk.

Komt u dit bekend voor?

Natuurlijk komt u dit bekend voor! Het werkt immers exact hetzelfde als met het erfrecht en de erfbelasting. Uit mijn columns in dit blad weet u inmiddels dat de Nederlandse wet schitterende clausules mogelijk maakt. Clausules die kunnen worden toegepast in een testament met daarin opgenomen een rechtskeuze voor Nederlands erfrecht. Clausules waarmee u de vererving van uw (Spaanse) vermogen prachtig kunt vormgeven, én waarmee – als bijkomend voordeel – zelfs Spaanse erfbelasting én (indien (nog) van toepassing) Nederlandse erfbelasting kan worden voorkomen of bespaard! De bedoelde columns vindt u allemaal terug op onze website www.erfrechtinspanje.nl.

Schenkbelasting

Zoals gezegd: we moeten ons realiseren dat schenken ook kan leiden tot schenkbelastingheffing. Dit kan zowel gaan om Spaanse als Nederlandse schenkbelastingheffing, óók als het gaat om Nederlands respectievelijk Spaans bezit. Als twee partijen een overeenkomst sluiten die voldoet aan de in die landen gehanteerde juridische definitie van een schenkingsovereenkomst, dan is het vrijwel altijd ook een schenking in fiscale zin (en dus belast met schenkbelasting), maar de redenering andersom gaat geenszins altijd op. In zowel Nederland als Spanje zijn in de schenkbelastingwetgeving zogenaamde ‘fictiebepalingen’ opgenomen. Dit zijn bepalingen die in bepaalde specifieke gevallen toch leiden tot schenkbelastingheffing, terwijl er – in juridische zin – géén sprake is van een schenking.

Tot zover deze inleiding. Wilt u meer weten: volg dan deze column in deze krant of via onze website www.erfrechtinspanje.nl.

mr. R.L. (Renato) Zanardi, notaris in Nederland en estate planner in Spanje

Zie ook:

> SCHENKEN IN SPANJE – deel 5: tweetrapsschenking – repareren vóór emigreren

> SCHENKEN IN SPANJE – deel 4: de tweetrapsschenking

> SCHENKING IN SPANJE – deel 3: onder voorwaarden of voorbehoud

> SCHENKING IN SPANJE – deel 2: de uitsluitings- en herroepingsclausule