Testament met het oog op Spaans bezit
Het maken van een testament is een van de belangrijkste onderdelen van een nalatenschapsplanning (met een chiquer woord ook wel ‘estate planning’ genoemd). Nalatenschapsplanning/estate planning betekent: op gestructureerde wijze vooraf regelen van de vermogensovergang na het overlijden.
Juridisch
Met een testament kunnen zowel feitelijke, juridische als fiscale doelstellingen worden nagestreefd. In het geval van partners (gehuwd of duurzaam samenwonend) heeft het verzorgd achterlaten van de langstlevende partner de hoogste prioriteit. Maar het kan bijvoorbeeld ook of tevens gaan om het verzorgd achterlaten van kwetsbare (minderjarige of gehandicapte) kinderen. Dergelijke doelstellingen zijn typisch juridisch van aard. Het is mooi meegenomen als het ook nog op een fiscaal voordelige manier kan worden geregeld, maar fiscale doelstellingen zijn in dergelijke gevallen altijd ondergeschikt.
Fiscaal (erfbelasting/successierecht)
Fiscaal (voordelig) regelen gebeurt in testamenten vooral door (1) optimaal spreiden van de erfenis(sen) over de erfgenamen/gerechtigden, én (2) maximaal benutten van de erfbelastingvrijstellingen. Het erfbelastingtarief in Spanje en Nederland is progressief. Optimaal spreiden tempert het tarief. Met spreiden van de erfenis over meer personen worden ook meer vrijstellingen benut. Relevant daarbij is de zeer grote vrijstelling van de langstlevende echtgenoot in Nederland, maar ook het feit dat in Spanje juist de kinderen en kleinkinderen hele grote vrijstellingen hebben. Veel groter dan in Nederland. De kunst is om zowel in Spanje als in Nederland fiscale ’tariefoptimalisatie’ als ‘vrijstellingsoptimalisatie’ te bereiken, zonder dat de juridische doelstelling (verzorgd achterlaten; zoals hiervoor bedoeld) verloren gaat. In het geval van een partner/echtgenoot moet deze alle touwtjes in handen houden, en niet afhankelijk worden van de wil van de kinderen. Hieraan mogen omwille van deze fiscale doelstellingen geen concessies worden gedaan. Het testament moet voorts niet alleen fiscaal voordelig uitpakken in de eerste ronde (overlijden eerste echtgenoot), maar ook in de tweede ronde (overlijden langstlevende).
Het Nederlands erfrecht (de Nederlandse juridische regels op het gebied van erven) kent de gunstigste ’tools’ van Europa voor een optimaal langstlevende testament, maar ook voor tarief- en vrijstellingsoptimalisatie. Het is daarbij onverschillig of het gaat om Spaanse of Nederlandse tarieven/vrijstellingen.
Verzorgd achterlaten van de langstlevende én belastingbesparen gaat dan hand in hand. Het Nederlands erfrecht is modern maar zeer genuanceerd en daardoor ingewikkeld. Omdat de Nederlandse notaris kan ‘spelen’ met de erfrechtregels (het is zijn dagelijks werk), geldt hij in Nederland ook als de fiscalist voor het successierecht. Het behoort ook tot zijn wettelijke taak en verantwoordelijkheid om hierop actief te adviseren. De Spaanse notaris heeft die taak niet.
De toepasselijke wetgeving: Spaans of Nederlands erfrecht
De inhoud van het testament moet aansluiten op de nationale wet die in een concreet geval van toepassing is op de erfenis. Met een zogenaamde rechtskeuze zorgt u ervoor dat de Nederlandse wet van toepassing is, óók op uw Spaanse bezit. Die rechtskeuze voor Nederlands (erf)recht is van groot belang, omdat slechts dan een langstlevende regeling ook daadwerkelijk in Spanje geldend kan worden gemaakt. Een langstlevende testament naar Spaans recht bestaat namelijk niet. Ook is die rechtskeuze van belang als een deel van het bezit in Nederland is gelegen. Dit voorkomt dat een Spaanse notaris zich moet gaan bemoeien met de afwikkeling van uw nalatenschap in Nederland. Er zijn nog talloze andere goede redenen voor een rechtskeuze voor Nederlands recht.
