2. Waarom (kiezen voor) Nederlands erfrecht?

Een rechtskeuze voor Nederlands erfrecht in uw testament geeft u de absolute garantie dat de specifieke bepalingen die op grond van de Nederlandse wet uw echtgenoot die unieke bescherming geven de beoogde werking krijgen. Uw langstlevende testament werkt niet als Spaans erfrecht van toepassing is! Niet ten aanzien van uw Spaanse bezit, maar óók niet ten aanzien van uw Nederlandse bezit! (zie deel 1).

Zonder die rechtskeuze heeft uw echtgenoot bijvoorbeeld geen enkele zekerheid dat hij of zij als eigenaar in de echtelijke woning kan blijven wonen.

Andere voordelen van een rechtskeuze voor Nederlands erfrecht zijn (onder andere):

“Met Nederlands erfrecht kan een kind worden ‘uitgeboedeld’”

‘Boedelen’ is een synoniem voor ‘verdelen’. Kinderen die tot erfgenamen worden benoemd zullen uiteindelijk samen overeenstemming moeten bereiken over de verdeling van de bezittingen.

Voorbeeld: stel dat de relatie met één van uw kinderen is bekoeld. Ook laat de relatie tussen dit kind en de andere kinderen te wensen over. Toch wilt u dit kind niet onterven. U vraagt zich af of de kinderen – als het zover is – wel in staat zullen zijn om samen – zonder conflicten – uw nalatenschap te verdelen, en u maakt zich daar zorgen over.

Oplossing: u kunt het desbetreffende kind ‘uitboedelen’: u sluit dit kind in uw testament uitdrukkelijk uit als erfgenaam in uw nalatenschap. Vervolgens vermaakt u dit kind een geldbedrag gelijk aan hetgeen de waarde van zijn erfdeel zou zijn geweest (een zogenaamd ‘legaat’). Hij is geen erfgenaam, neemt hierdoor niet deel aan de verdeling van de bezittingen, maar krijgt in geld toch waar hij recht op heeft. De overige kinderen verdelen de bezittingen en zijn verplicht het geldbedrag uit te betalen. Als een rechtskeuze voor Nederlands erfrecht is gemaakt, kan het bewuste kind niets ondernemen tegen het feit dat hij niet aan de verdeling mag deelnemen, ook niet met een beroep op de legitieme portie.

De afwikkeling van de nalatenschap wordt hiermee sterk vereenvoudigd, omdat conflicten bij de verdeling worden vermeden.

Uiteraard kunt u het geldbedrag ook lager vaststellen, bijvoorbeeld precies gelijk aan de waarde van zijn legitieme portie. In dat geval wordt het kind niet alleen uitgeboedeld, maar ook geminimaliseerd in zijn rechten.

Let op! Het gaat om toepassing van Nederlands recht. Een Nederlandse notaris weet hoe dit moet, een Spaanse notaris niet.

“Naar Nederlands erfrecht kan een ‘flexibel testament’ worden gemaakt”

Met een ‘flexibel testament’ heeft de langstlevende echtgenoot of partner keuzemogelijkheden. De uiteindelijke verdeling wordt in dat geval in grote mate bepaald door de keuzes die de echtgenoot of partner maakt, en wordt niet volledig gedicteerd door het testament.

De echtgenoot of partner heeft daarmee de ‘speelruimte’ om in te spelen op de situatie die hij of zij direct na het overlijden aantreft.

Relevante omstandigheden die aanleiding zijn om specifieke keuze te maken zijn bijvoorbeeld de fiscale wetgeving van dat moment in Nederland én/of Spanje (zie onderdeel 3), maar ook persoonlijke of financiële omstandigheden binnen het gezin of de familie, en wenselijke oplossingen met het oog hierop (voor dat moment of voor in de toekomst).

Voorbeeld: stel dat één van de kinderen bijzondere affiniteit heeft met uw Spaanse woning. De andere kinderen hebben dat niet. En stel dat u als langstlevende echtgenoot de woning niet wilt aanhouden, omdat u kleiner wilt gaan wonen. Een ‘gewoon’ langstlevende testament zou ervoor zorgen u automatisch vol eigenaar wordt van de Spaanse woning. U kunt de woning dan wel verkopen aan het bedoelde kind, maar dat kost heel erg veel (overdrachts-)belasting. We hebben het in dat geval vaak over 10% van de waarde.

Oplossing: Met een flexibel testament kan de langstlevende er daarentegen voor kiezen de woning rechtstreeks vanuit de nalatenschap van de overleden echtgenoot toe te delen aan een van de kinderen, uiteraard onder verrekening van zijn of haar erfdeel. Overdrachtsbelasting is dan niet verschuldigd. De overige kinderen hoeven hierdoor niet te kort te komen.