(2/16) HUWELIJKSVERMOGENSRECHT EN HUWELIJKSVOORWAARDEN ALS INSTRUMENTEN VOOR JURIDISCHE EN FISCALE NALATENSCHAPSPLANNING IN SPANJE

Het huwelijksvermogensrecht en huwelijksvoorwaarden

Het belang van het tussen de echtgenoten geldende huwelijksvermogensregime wordt zwaar onderschat als het gaat om nalatenschapsplanning met het oog op het Spaanse bezit. Het kan het verschil maken tussen een fiscaal ‘alles of niets’. Met andere woorden: heel veel óf helemaal geen erfbelasting betalen.

Een simpel voorbeeld: de Spaanse vakantiewoning staat op naam van één van de echtgenoten. Dan andere echtgenoot overlijdt. Er is dan geen erfbelasting verschuldigd. Als de Spaanse vakantiewoning daarentegen op naam staat van de overleden echtgenoot is er erfbelasting verschuldigd over de volledige waarde hiervan. Stel dat in laatstgenoemd geval – direct ná het overlijden – alsnog kan worden geregeld dat de Spaanse woning wordt geacht te behoren tot het vermogen van de langstlevende echtgenoot. We zouden dan te maken hebben met een uiterst krachtig instrument om Spaanse erfbelasting te besparen. Als hiermee kan worden voorkomen dat de langstlevende echtgenoot financieel in de problemen komt dan is dit instrument zelfs van (langst)levensbelang!

Andersom kan ook nuttig zijn. Daarmee bedoel ik dat dan zou kunnen worden geregeld dat de Spaanse woning, die oorspronkelijk op naam stond van de langstlevende echtgenoot, alsnog wordt geacht op naam te staan van de overleden echtgenoot en daarmee alsnog volledig tot diens nalatenschap behoort. Reden hiervoor kan bijvoorbeeld zijn de Spaanse woning volledig binnen de invloedsfeer te brengen van het testament van de overleden echtgenoot, omdat daarmee de woning alvast volledig op naam van de kinderen te kunnen zetten. Lees meer hierover in deel 6/16 (“Verdelen huwelijksgemeenschap na overlijden”).

Het plannen met huwelijksvermogensrecht en huwelijksvoorwaarden kan vooral fiscaal gunstig zijn als sprake is van een vakantiewoning in Spanje. Het nut van een goed testament blijft desondanks bestaan. Een goed langstlevende-testament moet immers blijven voorkomen dat kinderen hun erfdeel of legitieme portie kunnen opeisen bij de langstlevende. Daarnaast moet dit langstlevende testament via fiscale clausules voor extra zekerheid zorgen dat de langstlevende niet teveel erfbelasting moet gaan betalen (zie deel 1 van deze artikelenreeks). Dit is bijvoorbeeld van (langst)levensbelang voor het geval bij overlijden van de eerste echtgenoot blijkt dat hiervoor beschreven huwelijksvermogensrechtelijke instrument niet (meer) werkt.

Welke wet beheerst het huwelijksvermogen en de huwelijksvoorwaarden: de Nederlandse of de Spaanse?

Tegen deze vraag loopt elke Nederlander aan die bezit heeft in Spanje. Het huwelijksvermogen van Nederlands echtgenoten wordt altijd beheerst door Nederlands recht. Er is slechts één uitzondering: voor Nederlandse echtgenoten die (feitelijk) 10 jaar of meer permanent in Spanje wonen geldt het Spaanse huwelijksvermogensrecht met ingang van het 11^e jaar (dus geen terugwerkende kracht). Echtgenoten kunnen dit voorkomen door middel van een notariële akte waarin zij het Nederlandse huwelijksvermogensrecht uitdrukkelijk van toepassing te verklaren. Zie ook het artikel met de titel ‘Huwelijk(svoorwaarden) onder de zon’

Een en ander geldt echter niet als de echtgenoten niet allebei de Nederlandse nationaliteit hebben. Hiervoor gelden andere (ingewikkelde) regels. Als deze echtgenoten serieus werk willen maken van hun nalatenschapsplanning dan dienen zij allereerst op zoek te gaan naar een aantoonbaar deskundig adviseur. Nonchalance staat hier gelijk aan spelen met vuur.

Let op: nieuwe wetgeving op komst!

Voor toekomstige nieuwe Nederlandse wetgeving op het gebied van het huwelijksvermogensrecht verwijs ik naar mijn columns met de titel “Vaarwel gemeenschap van goederen; gevolgen voor estate planning”. Deel 1 en Deel 2:

lees: “Vaarwel gemeenschap van goederen; gevolgen voor estate planning, deel 1”

lees: “Vaarwel gemeenschap van goederen; gevolgen voor estate planning, deel 2”

Let op: deze wetswijziging is dus ook van belang voor Nederlanders met bezit in Spanje.

Ook is er nieuwe wetgeving op Europees niveau op komst. Aan dit onderwerp zullen in de toekomst nog een of meer columns worden gewijd.

Ten aanzien van vermogensverschuivingen tussen echtgenoten (bijvoorbeeld als gevolg van wijziging van het huwelijksvermogensregime tussen echtgenoten tijdens het huwelijk om redenen van estate planning) is relevant dat de schenkbelastingwetgeving in de comunidad Valenciana per 1 januari as. zal veranderen.

mr. R.L. (Renato) Zanardi,notaris in Nederland en estate planner in Spanje

> lees nu het volgende artikel uit deze artikelenreeks: ‘3/16 Rechtskeuze – welke erfwet geldt: de Nederlandse of de Spaanse?’