VAARWEL GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN! – GEVOLGEN VOOR ESTATE PLANNING (Deel 1)

De Tweede Kamer heeft op 19 april jl. ingestemd met het initiatiefvoorstel van een drietal kamerleden tot de invoering van een beperkte huwelijksgemeenschap van goederen. In de Eerste Kamer kan het wetsvoorstel vrijwel zeker op een meerderheid rekenen.  Vanaf de inwerktreding zal derhalve een nieuwe standaard gelden voor ‘nieuwe huwelijken’ waarbij voorafgaande aan het ‘ja-woord’ geen huwelijksvoorwaarden worden gemaakt.  De algehele gemeenschap van goederen is dan dus verleden tijd voor nieuwe gevallen! De gang naar de notaris zal er niet minder om worden. Althans voor degenen die de kop niet in het zand steken. De consequenties voor de belastingheffing mogen namelijk niet onderschat worden.

Nieuwe gevallen

Die nieuwe wetgeving zal bijvoorbeeld ook relevant zijn als tijdens ‘oude huwelijken’ de huwelijksvoorwaarden worden opgeheven om erfbelastingbesparing te bereiken bij overlijden. Een oud geval wordt daarmee een nieuw geval.

Nederlands huwelijksvermogensrecht

Het ‘huwelijksvermogen’ van Nederlandse echtparen die in Spanje wonen valt in de regel onder de Nederlandse wet . Dit geldt uitdrukkelijk ook voor de bezittingen die in Spanje zijn gelegen. De Spaanse regels verwijzen namelijk naar de wet van de nationaliteit van de echtgenoten indien zij dezelfde nationaliteit hebben.

Nederlandse echtparen die vóór de wetwijziging zijn gehuwd, zonder huwelijksvoorwaarden

Nederlandse echtparen die in Spanje wonen, vóór de wetswijziging gehuwd zijn, en geen huwelijksvoorwaarden hebben, blijven naar verwachting ‘gewoon’ gehuwd in algehele gemeenschap van goederen. Ongeacht de formele tenaamstelling zijn alle Spaanse bezittingen derhalve gemeenschappelijke eigendom. Dat bij aankoop van de Spaanse woning slechts één van de echtgenoten heeft getekend, als gevolg waarvan deze woning bij het Spaanse eigendomsregister op één naam is ingeschreven, verandert hier niets aan. Elk van beide echtgenoten bezit in dat geval de ‘onverdeelde’ helft van de eigendom. Bij overlijden van een echtgenoot behoort die helft tot zijn of haar nalatenschap. Spaanse wetten zijn niet relevant.

Nederlandse echtparen die vóór de wetswijziging zijn gehuwd, met huwelijksvoorwaarden

Voor Nederlandse echtparen die in Spanje wonen, vóór de wetswijziging zijn gehuwd, en destijds of tussentijds wél huwelijksvoorwaarden hebben gemaakt, blijven deze huwelijksvoorwaarden gewoon gelden, uitgaande van het ‘oude’ Nederlandse systeem. Voor alle duidelijkheid: huwelijksvoorwaarden maken is in feite niets anders dan vastleggen in hoeverre echtgenoten willen afwijken van de wettelijke standaard.  In tegenstelling tot bij de gemeenschap van goederen is bij huwelijksvoorwaarden de tenaamstelling van de bezittingen meestal wel doorslaggevend voor de vraag wie eigenaar is c.q. tot wiens nalatenschap die eigendom behoort, óók in Spanje. Ook hier hebben we op geen enkele wijze met de Spaanse regels te maken.

Belang van huwelijksvermogensrecht in het kader van estate planning.

Een belangrijk fiscaal (erfbelasting) gevolg van een huwelijksgemeenschap is dat het progressievoordeel oplevert bij vererving van het vermogen naar de volgende generatie. Met andere woorden: Voor kinderen is het altijd gunstiger als zij het ouderlijk vermogen in twee gelijke helften erven, dan alles in één keer bij het overlijden van de langstlevende ouder. “Spreiden = besparen!”

Voor de estate planning van kinderen zelf zijn de eigen huwelijksvoorwaarden van die kinderen weer van belang, in combinatie met de inhoud van het testament van de ouders. Binnen de familiale estate planning is de nieuwe wet mogelijk dus zowél van belang voor het huwelijksvermogensregime van de ouders als dat van de kinderen.

De nieuwe wet: de nieuwe standaard

In plaats van de algehele gemeenschap wordt een beperkte gemeenschap van goederen de nieuwe standaard van het huwelijksvermogensrecht in Nederland. Enkel hetgeen de beide echtelieden gedurende het huwelijk hebben opgebouwd zal standaard in deze beperkte gemeenschap vallen. Het voorhuwelijks vermogen, giften en erfenissen blijven voortaan privévermogen.

Automatische piloot

Gezien het vorenstaande zal het u wellicht duidelijk zijn dat de overstap naar de nieuwe standaard de nodige gevolgen kan hebben voor het regelen van de nalatenschap. Adviseren op de automatische piloot is er niet meer bij.

In mijn column van volgende week ga ik dieper in op de fiscale consequenties van de komende wetswijziging. Tot volgende week!

R.L. (Renato) Zanardi,notaris en estate planner in Spanje

Publicatiedatum 29 april 2016