TESTAMENT IN SPANJE – deel 3: (on)zin op het internet (II, vervolg)

De magie van het internet zorgt ervoor dat informatie hierop onmiddellijk als waarheid wordt aangenomen. Verbazend genoeg openbaart dit zich vooral bij de generatie die vroeger nog gewend was een encyclopedie te raadplegen. Ook in dit artikel bespreek ik de informatie die ik lees op een website die u hoog in google aantreft als u de woorden ‘testament’ en ‘spanje’ intoetst.

Achterhaald

De tekst die ik aantref gaat over het onderwerp ‘testament in Spanje’. Het desbetreffende advocatenkantoor dat zich profileert als juridisch allesweter voor Nederlanders in Spanje heeft inmiddels klaarblijkelijk al bijna 3 jaar niet naar de op haar website geplaatste teksten omgekeken. Dit terwijl er toch wel het nodige is gebeurd op het desbetreffende vakgebied.

Haags erfrechtverdrag?

Op de vraag of het verstandig is in Spanje een testament te maken als je bezit hebt in Spanje, wordt in de desbetreffende tekst verwezen naar het Haags erfrechtverdrag. Mooie terminologie, die ook appeleert aan de nationalistische gevoelens van de Nederlandse lezer: Den Haag als middelpunt van Europa als het gaat om de uniformering van het (Europees) erfrecht! De indruk dat men hier te maken hebben met een zeer professionele partij is daarmee uiteraard onmiddellijk gewekt. Maar helaas… dit verdrag is sinds 17 augustus 2015 (!) totaal niet meer relevant. Op die datum is de Europese erfrechtverordening in werking getreden. Ach ja, de tijd gaat snel als je druk bent met zo’n beetje alle juridische takken van sport. Het is ook wel heel moeilijk om zo’n beetje alles wat er in de juridische wereld speelt bij te houden. Ik begrijp het. Maar haal het dan van je website of specialiseer!

Rechtskeuze?

Het volgende argument om vooral in Spanje een testament te maken is de mogelijke (en ongewenste) situatie dat anders het Spaans erfrecht van toepassing wordt op je nalatenschap. Dat moeten we natuurlijk niet hebben. Helemaal waar. Volgens de tekst kun je in een Spaans document opnemen dat je ervoor kiest om het Nederlandse recht van toepassing te verklaren op je Spaanse bezit. Er wordt alleen niet bij verteld dat dit ook gewoon in een Nederlands testament kan. Dat is ook veel logischer. Wie A zegt moet immers ook B zeggen. De rechtskeuze is slechts de ‘fundering’ van het testament. Vervolgens dient het testament verder te worden ‘opgebouwd’ met clausules en bepalingen die aansluiten bij de Nederlandse wet (en jouw wil uiteraard). Waar kun je dat beter doen dan bij een Nederlandse notaris die precies weet hoe het Nederlands erfrecht werkt omdat hij hier dagelijks mee werkt?

Horrorscenario

Je nabestaanden worden gestraft als jij geen testament in Spanje maakt. Dat is de waarschuwing die dan volgt. Er wordt een horrorscenario geschetst: dreigende overspannenheid bij de erfgenamen en energie- en geldslurpende procedures om een en ander geregeld te krijgen in Spanje. Een Spaans testament zou dit allemaal kunnen voorkomen? Het tegendeel is waar. Een groot deel van de problematische nalatenschappen wordt juist veroorzaakt door een Spaans testament dat inhoudelijk niet aan de vereisten voldoet die de Nederlandse wet stelt. Tuurlijk, het gaat dan meestal om nalatenschappen waarin een of ander probleem speelt, waardoor de inhoudelijke kwaliteit van het testament op de proef wordt gesteld. Als u zeker weet dat dit bij u nooit het geval kan zijn, heeft u mogelijk niet eens een testament nodig.

Geen verklaring van erfrecht nodig

Vervolgens wordt gesuggereerd dat een Spaans testament een Nederlandse ‘verklaring van erfrecht’ overbodig maakt, en dat vertaling van talloze documenten achterwege kan blijven. Ook hier is het tegendeel weer waar. Die verklaring van erfrecht is juist zo’n beetje het enige wat je écht nodig hebt om inhoudelijk probleemloos en correct te kunnen afwikkelen in Spanje. Lees mijn eerdere artikel van 12 april jl over (on)zin op het internet er maar op na. De rest van de afwikkeling in Spanje is namelijk in de kern puur administratief. Niet dat dit deel van de afwikkeling niet arbeidsintensief is. Dat is het juist wel. Het blijft Spanje. Maar dat dit wordt voorkomen door een Spaans testament is een sprookje. Afwikkelen zonder een verklaring van erfrecht is gevaarlijk. Ik heb momenteel een dergelijk probleemdossier onder handen. De Spaanse notaris verklaarde in zijn akte dat hij bekend was met het Nederlands erfrecht, maar doet het vervolgens compleet fout. Later bleek zelfs dat niet het Nederlandse maar Spaanse erfrecht had moeten worden toegepast. Een Nederlandse notaris had hem dat (in een verklaring van erfrecht) kunnen vertellen. De verwijzing naar Spaanse erfrecht was namelijk het gevolg van een Nederlandse wet. Door deze fout heeft hij de kinderen enorm tekort gedaan.

Tegenstrijdige clausules

En dan volgt nog een waarschuwing. Pas op voor tegenstrijdige clausules als je een Spaans testament laat opstellen, zo luidt deze terechte waarschuwing. Met deze tekst doelt de schrijver op de situatie dat er ook al een Nederlands testament is. Maar dat is nou precies de reden waarom je in beginsel geen testament in Spanje moet maken. Eigenlijk kun je slechts in één geval met een gerust hart een testament in Spanje tekenen, en dat is als de tekst daarvan is opgesteld door een Nederlandse notaris. In het geval er al een Nederlands testament bestaat, zorgt hij er ook voor dat het nieuwe Spaanse testament hierop netjes aansluit.

Wordt vervolgd

11-05-2018

R.L. (Renato) Zanardi,notaris in Nederland en estate planner in Spanje