TESTAMENT NAAR NEDERLANDS RECHT MAKEN! IN NEDERLAND OF IN SPANJE? (DEEL 1)

Dankzij alle publicaties zijn Nederlanders aan de Costa Blanca inmiddels behoorlijk goed bekend met het feit dat een testament naar Nederlands recht een ‘must’ is voor ieder Nederlander die woont of bezit heeft in Spanje. Voor degenen die het licht nog niet hebben zien heb ik – voor wat betreft het langstlevende testament – de argumenten nog een keer duidelijk op een rijtje gezet in mijn vorige artikel: ‘Het langstlevende testament en de erfbelasting in Spanje’. Missie volbracht? Nee, want het volgende discussiepunt dient zich aan: “waar dient een testament naar Nederlands recht te worden getekend: in Nederland of in Spanje?”. Het antwoord luidt genuanceerder dan u meestal wordt verteld.

Notariële akte

Om geldig te zijn dient een testament te worden opgesteld door en getekend ten overstaan van een notaris. Of dit een Spaanse notaris is of een Nederlandse maakt voor de geldigheid van het testament niet uit.

Nederland – Spanje: 1 – 1.

Verantwoordelijkheid

De notaris in Nederland is verantwoordelijk voor een correcte inhoud. Hij kan zichzelf hiervan niet vrijwaren. In het geval een Spaanse notaris een testament naar Nederlands recht opstelt voor zijn Nederlandse cliënt laat hij deze vaak zelf in de akte verklaren dat de inhoud van het testament overeenstemt met de Nederlands wet. Feitelijk vrijwaart de Spaanse notaris zichzelf hiermee van elke verantwoordelijkheid.

Nederland – Spanje: 2 – 1.

Nederlands erfrecht: mooi maar ingewikkeld

In hoeverre uw wensen realiseerbaar zijn hangt allereerst af van de vraag welke wetgeving op uw nalatenschap van toepassing zal zijn. Is dat de Nederlands wet, dan moeten die wensen worden vertaald in testamentaire bepalingen die naadloos aansluiten bij de Nederlandse wettelijke bepalingen. De Nederlandse erfwetgeving is modern en vooruitstrevend, zeker in vergelijking met de Spaanse, maar ook erg technisch en genuanceerd. Vernuftige constructies zijn mogelijk, hetgeen echter ook vaak leidt tot – voor de leek – onleesbare teksten, terwijl één woord of zin verkeerd al kan leiden tot een uitkomst die afwijkt van uw wensen.

Het gesprek vooraf

De Nederlandse wet kent erg veel mogelijkheden en biedt voor veel specifieke situaties een passende oplossing. Een optimale benutting van deze mogelijkheden vereist een adviseur die vooraf de juiste vragen stelt, gecombineerd met een grondige kennis van alle mogelijkheden. De cliënt komt niet uit zichzelf met alle relevante informatie, omdat hij niet altijd weet in hoeverre iets wel of niet relevant is. Als de adviseur tijdens het voorafgaande gesprek niet alle relevante informatie vergaart,  wil dit niet zeggen dat er geen juridisch correct testament tot stand komt. Maar ‘juridisch correct’ wil niet zeggen dat dit testament de meest passende oplossing bevat voor uw situatie.

De Nederlandse notaris

De specifieke opleiding en dagelijkse praktijk van een Nederlandse notaris bestaat voor een zeer omvangrijk deel uit erfrecht en erfbelastingrecht. Mede daarom dient een testament verplicht door een notaris te worden opgesteld. De wet stelt echter niet dat het verplicht is dit bij een Nederlandse notaris te doen. De ‘betutteling’ van de Nederlandse wetgever kent grenzen. Buiten die grenzen wordt beroep gedaan op het gezonde verstand. De Spaanse notaris is niet in Nederland op school geweest. Het Spaanse testament naar Nederlands recht mist daardoor essentiële waarborgen. Degenen die perse in Spanje zijn testament naar Nederlands recht wil tekenen moet zelf voor die waarborgen zorgen.

Wanneer wél in Spanje tekenen

In Spanje tekenen kan wel indien de tekst van het testament wordt opgesteld door een Nederlandse (kandidaat) notaris. Maar zoals hiervoor opgemerkt dienen vooraf de juiste vragen te worden gesteld door iemand die alle mogelijkheden kent. Het voorafgaande gesprek dient derhalve bij voorkeur ook met een Nederlandse (kandidaat) notaris te worden gevoerd. Die zijn echter schaars aan de Costa’s.

Nederland – Spanje: 3 – 1.

Geen thuisfluiter

De tussenstand is 3 – 1. Het rustsignaal klinkt. De scheidsrechter lijkt een thuisfluiter, maar is dat niet. Dit zal volgende week blijken als u Deel 2 van deze column leest… (–> zie deel 2 van dit artikel)

Tot volgende week!

 R.L. (Renato) Zanardi,notaris en estate planner in Spanje

Publicatiedatum 31 maart 2016