NIEUWE SUCCESSIEWET COSTA DEL SOL (Andalucía): GETALLENVOORBEELD

[DIT BERICHT IS INMIDDELS ACHTERHAALD]

In de onderstaande voorbeeldberekening illustreren wij met een getallenvoorbeeld, en sterk vereenvoudigd, hoe de systematiek luidt van de Successiewet in Andalucía (Costa del Sol) in het geval van een langstlevende testament naar Nederlands recht. Variant A is de berekening volgens de oude Successiewet (2016) in Andalucía. Variant B is de berekening volgens de nieuwe Successiewet in Andalucía (2017).

Casus:

Echtpaar (Nederlandse nationaliteit); resident in de autonome regio Andalucía (Costa del Sol); gehuwd in algehele gemeenschap van goederen; 2 kinderen geboren uit dit huwelijk;

Het ‘wereldvermogen’ van dit echtpaar bedraagt € 800.0000, bestaande uit een Spaanse woning met een waarde van € 400.000, en voor het overige uit banktegoeden/beleggingen in Nederland.

Een van de echtgenoten overlijdt:

• nalatenschap = € 400.000,00 (helft van de huwelijksgemeenschap)
• echtpaar heeft een ‘standaard‘ langstlevende testament (naar Nederlands recht)
• de langstlevende echtgenoot ontvangt – op grond van dit testament – alle goederen in eigendom. In de ogen van de Spaanse fiscus is deze echtgenoot dan de énige erfgenaam, omdat deze als enige de eigendommen (waar ook gelegen) van de erfenis ontvangt. De waarde van deze eigendomen wordt dan geheel bij deze echtgenoot in de Spaanse erfbelasting betrokken
• de kinderen ontvangen géén eigendommen, maar krijgen hun erfdeel juridisch gezien in de vorm van een vordering op hun langstlevende ouder (een vordering van een bedrag gelijk aan de waarde van dit erfdeel). In de ogen van de Spaanse fiscus zijn deze kinderen dan geen échte erfgenamen (juridisch wel, maar fiscaal niet). De waarde van hun vorderingen wordt daarom NIET betrokken in de Spaanse erfbelastingheffing
• Gevolg: slechts de vrijstellingen van de langstlevende echtgenoot worden ‘benut’. Die van de kinderen blijven onbenut!
• De voor de langstlevende beschikbare vrijstellingen zijn:
  1. de PERSOONLIJKE (DREMPEL-) VRIJSTELLING, én
  2. de VRIJSTELLING VAN DE HOOFDWONING
• Ad 2: de vrijstelling van de hoofdwoning geldt slechts voorwaardelijk. Voorwaarden zijn:
  • de echtgenoten zijn fiscaal resident in Andalucía én
  • zijn op het desbetreffende adres ingeschreven én
  • de woning wordt na het overlijden gedurende 3 jaar niet verkocht
• Ad 2: De vrijstelling van de hoofdwoning was tot 2-8-2016 gemaximeerd op een bedrag van € 122.606. Ná die datum is deze vrijstelling (mits aan de overige voorwaarden is voldaan) nagenoeg onbeperkt. De vrijstelling varieert namelijk tussen de 95% (ingeval de waarde hoger is dan € 242.000) en de 100% (ingeval de waarde lager is € 123.000). Uiteraard geldt de vrijstelling slechts voor het aandeel van de woning dat tot de nalatenschap kan worden gerekend.

Systematiek van de heffing

Variant A: berekening volgens de oude Successiewet  (2016) van de autonome regio Andalucía

• nalatenschap = € 400.000,00 (helft van de huwelijksgemeenschap)
• echtgenoot had in 2016 een persoonlijke (drempel-)vrijstelling  van € 175.000,-: als de echtgenoot meer erft dan dit bedrag, verliest hij deze vrijstelling, en resteert nog slechts de ‘nationale’ vrijstelling van € 15.956. Dit is in casu het geval!
• Uitgangspunt bij de berekening van de erfbelasting in Andalucía is dus € 400.000
• AF: extra (*voorwaardelijke en gemaximeerde) vrijstelling van de hoofdwoning ad € 122.606
• Bedrag waarover het tarief moet worden berekend (mét toepassing van de vrijstelling van de hoofdwoning én de nationale vrijstelling) is: € 400.000 – € 122.606 – € 15.956 = € 261.438
• Uiteindelijk te betalen erfbelasting/successierecht over laatstgemeld bedrag: € 45.634

Variant B: berekening volgens de nieuwe Successiewet (per 1-1-2017) van de autonome regio Andalucía

• nalatenschap = € 400.000,00 (helft van de huwelijksgemeenschap)
• De nieuwe persoonlijke vrijstelling van de echtgenoot heeft een eerste ‘drempel’ van € 250.000. Indien deze eerste drempel wordt overschreden bedraagt de persoonlijke vrijstelling géén € 250.000, maar slechts € 200.000;
• De nieuwe persoonlijke vrijstelling van de echtgenoot heeft een tweede drempel van € 350.000. Indien deze tweede drempel wordt overschreven, verliest de echtgenoot de gehele vrijstelling, en resteert nog slechts de ‘nationale’ vrijstelling van € 15.956
• Ook de tweede drempel wordt in dit voorbeeld overschreden! De echtgenoot verliest de gehele persoonlijke vrijstelling
• Bij de berekening van de totale waarde van de nalatenschap (als bedoeld onder de eerste bullet van dit onderdeel) dient in dit kader óók rekening te worden gehouden met het feit dat bij de werkelijke waarde van de vermogensbestanddelen ALTIJD een forfaitair bedrag gelijk aan 3% van die werkelijke waarde moet worden opgeteld. Deze 3%-waarde wordt in de aangifte opgenomen als zijnde de waarde van de inboedel (ook als de werkelijke waarde van de inboedel lager is);
• De waarde van de andere helft van de huwelijksgemeenschap is óók van belang, aangezien de persoonlijke vrijstelling eveneens vervalt als de langstlevende echtgenoot een eigen vermogen (het zogenaamde ‘voorvermogen’) heeft boven de € 402.678,11
• Uitgangspunt bij de berekening van de erfbelasting in Andalucía is in dit voorbeeld dus € 400.000
• De hoofdwoning van het echtpaar behoort tot de huwelijksgemeenschap, dus is de helft van de woning komt in aanmerking voor de vrijstelling van de hoofdwoning.
• AF: extra (*voorwaardelijke) vrijstelling van de hoofdwoning ad € 194.000 (97% van € 200.000)
• Let op! bij verkoop binnen 3 jaar vervalt deze vrijstelling van de hoofdwoning!
• Bedrag waarover het tarief moet worden berekend (mét toepassing van de vrijstelling van de hoofdwoning  én de nationale vrijstelling is € 400.000 – € 194.000 – € 15.956 = € 190.044
• Uiteindelijk te betalen erfbelasting/successierecht over laatstgemeld bedrag: € 29.525

Opmerkingen tot slot:

De langstlevende echtgenoot van dit voorbeeld had baat gehad bij een testament waarmee óók de vrijstellingen van de 2 kinderen hadden kunnen worden benut. Deze zijn namelijk gelijk aan die van de echtgenoot, maar worden in het voorbeeld NIET benut omdat er sprake is van een ‘standaard’ langstlevende testament naar Nederlands recht.

Dit had nóg méér  het geval geweest indien rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat de langstlevende echtgenoot de Spaanse woning na het overlijden wil verkopen (bijvoorbeeld om vervolgens permanent terug te keren naar Nederland). In dat geval is immers óók de vrijstelling van de hoofdwoning met terugwerkende kracht NIET meer van toepassing. De erfbelasting bedraagt dan alsnog € 76.898 in plaats van € 29.525.

Met de persoonlijke vrijstellingen van één of meer kinderen erbij is er daarentegen snel sprake van een belastingvrije erfenis, en dit is bovendien ongeacht of er binnen 3 jaar na het overlijden wordt verkocht. De drempelvrijstellingen van de echtgenoot én de kinderen worden in dit geval NIET overschreden. Dit is waarschijnlijk zelfs het geval als de vrijstellingen in de toekomst weer eens zouden worden verlaagd (waarmee in Spanje altijd rekening moet worden gehouden).

Kies ook voor fiscale veiligheid, zowel op korte én op lange termijn, door het maken van een speciaal langstlevende testament naar Nederlands recht. Dit is een testament waarmee ook geen enkele concessie wordt gedaan aan de rechtspositie van de langstlevende echtgenoot. De echtgenoot zal namelijk als een eigenaar over alle bezittingen kunnen blijven beschikken.

Dit laatste is niet het geval als u een testament maakt waarmee de echtgenoot slechts het vruchtgebruik krijgt van de Spaanse woning (hetgeen in Spanje vaak wordt geadviseerd). Zelfstandig verkopen van de Spaanse woning zoals hiervoor bedoeld is er dan niet meer bij (de kinderen moeten mee tekenen), maar ook heeft de echtgenoot na een dergelijke verkoop niet de beschikking over de verkoopopbrengst. Hij/zij ontvangt dan als vruchtgebruiker slechts het rendement (rente/dividend) van dit (eventueel herbelegde) bedrag.

Lees meer over het optimale langstlevende testament voor de Nederlander in Spanje.