Een Spaans en een Nederlands testament naast elkaar (deel 2)

Zeer veel Nederlanders willen naast hun Nederlandse testament ook nog een testament opmaken “voor hun Spaanse onroerende goed”. Dit is een absoluut verkeerde beslissing. In dit artikel wordt stilgestaan bij de persoon die het testament voor u opstelt. De Nederlandse notaris Nederlanders gaan in Nederland naar de notaris voor het opmaken van een testament. Daar wordt uitgebreid de familie- en vermogenssituatie besproken en de wensen voor wat betreft de benoeming van de erfgenamen. Het testament wordt opgemaakt volgens Nederlands recht bij de Nederlandse notaris, de grootste expert op dit gebied. Alle wensen worden vertaald in waterdichte juridische constructies, met gebruikmaking van alle specifieke mogelijkheden die de Nederlandse wet biedt. Normaal gesproken zal een testament opgemaakt worden voor het wereldwijde vermogen. Dat wil zeggen dat het testament wereldwijd geldig is, en dus ook gewoon zo in Spanje uitgevoerd moet worden. Er zijn echter maar weinig Nederlandse notarissen die de fiscale gevolgen van een “Nederlands” testament in Spanje kunnen overzien.

De Spaanse notaris

Een Nederlander kan ook bij de Spaanse notaris een testament laten opmaken. De Spaanse notaris is dé expert op het gebied van Spaans erfrecht, maar heeft in de regel geen idee van buitenlandse rechtssystemen. Veel notarissen hier zullen dan ook geen testament voor een Nederlander op willen maken zonder een voorafgaand juridisch rapport van een Consul of Nederlandse notaris over de Nederlandse wetgeving. In sommige gevallen kan een Nederlander een testament opmaken volgens Spaans erfrecht. Het Spaanse erfrecht is op dit moment beperkter dan het Nederlandse voor wat betreft de vrijheden tot benoeming van erfgenamen. Als u bij de Spaanse notaris een testament opmaakt, en deze bijvoorbeeld de wettelijke verdeling zo goed mogelijk binnen de Spaanse wetgeving wil inpassen, zal er een testament opgemaakt worden waarin de langstlevende niet alle goederen ontvangt, maar enkel het vruchtgebruik. De kinderen worden de eigenaar van de blote eigendom. Dit staat dan erg ver van de wettelijke verdeling vandaan.

Andere Spaanse notarissen, die het Nederlandse erfrecht niet kennen, en toch een testament willen opmaken volgens Nederlands recht, zullen in het algemeen de volgende constructie gebruiken: De Spaanse notaris stelt dat hij de Nederlandse wetgeving niet kent; vervolgens stelt hij dat de verschenen persoon stelt dat volgens Nederlands recht het volgende correct is: “… alle goederen zijn voor de langstlevende partner”. Als laatste wordt toegevoegd dat als er volgens de Nederlandse wet toch nog anderen met rechten zijn (bijvoorbeeld de kinderen) dat deze rechten gerespecteerd moeten worden. Dit is een voor de Spaanse notaris correcte constructie. Het gevolg is dat de verschenen Nederlander door de Spaanse notaris tot expert in Nederlands erfrecht gebombardeerd is, en als het testament moet worden uitgevoerd, moeten de erfgenamen maar aantonen dat dit alles correct is. Dan pas komen de problemen boven water. Wat gebeurt er met de rechten van de kinderen en de stiefkinderen? Wie moet de exacte werking van het langstlevende testament uitleggen? Wat gebeurt er als de door de testateur gekozen constructie volgens de Nederlandse wet niet correct is, of er zaken over het hoofd gezien zijn? Het moge duidelijk zijn dat het maken van een testament op deze manier veel problemen oproept bij de afwikkeling van een nalatenschap.

De advocaat of vertaler

De problemen van het opstellen van een testament door een advocaat of vertaler zijn niet te overzien. De Spaanse advocaat kent het Nederlandse erfrecht niet; de Nederlandse advocaat is vaak geen specialist op Nederlands erfrecht (maar goed bekend met Spaans onroerend goed recht) en een vertaler is zelden op de hoogte van specifieke juridische constructies waar bovendien juridische kennis voor nodig is. De begrippen “tweetrapsmaking” en “uitsluiten van wilsrechten” bijvoorbeeld zijn daar een goed voorbeeld van. Deze kunnen niet zo maar door een vertaler vertaald worden. De strekking van de tekst moet worden begrepen. Met enige regelmaat worden dan ook testamenten getekend met vertalingen die in beide talen verschillende dingen stellen. De vertaler volstaat soms met een vrije vertaling die tot verwarring kan leiden. De problemen komen echter pas later, na overlijden, aan het licht. Kunt u dan de vertaler nog vinden en aansprakelijk stellen?

Conclusie

Het opstellen van een testament is gespecialiseerd werk. Het is vaak een desastreuze beslissing om “even” een testament voor het Spaanse onroerende goed te tekenen. Teken enkel één testament voor het wereldwijde vermogen en herroep alle voorgaande testamenten. Het testament kan het beste door een Nederlandse notaris met voldoende kennis van de Spaanse successiebelastingen worden opgesteld, of door een adviseur die zich door een Nederlandse notaris laat begeleiden. Het is dan ook geen toeval dat de weinige professionele voorlichters in Spanje op het gebied van testamenten en nalatenschappen zich door een Nederlandse notaris laten begeleiden.