Nalatenschappen van Nederlanders met bezit in Spanje (5) – Nalatenschapsplanning met huwelijksvermogensrecht

Publicatiedatum 6 maart 2014.

Deel 4 ging over het Spaanse wettelijke erfrecht dat van toepassing is als er geen testament is gemaakt en de overledene meer dan 5 jaar in Spanje woonde. De conclusie was dat de langstlevende in Spanje behoorlijk in de kou staat als de kinderen op hun strepen gaan staan. De langstlevende moet het doen met een ‘uitgekleed’ vruchtgebruik van het nagelaten vermogen. De kinderen erven de ‘blote eigendom’. Advies: een testament met daarin (minimaal) een rechtskeuze voor Nederlands erfrecht. Voor degenen die deel 4 hebben gemist; u kunt het artikel alsnog lezen op onze website www.erfrechtinspanje.nl.

De ‘vruchten’ voor de echtgenoot zijn extra ‘zuur’ als de echtgenoten niet in gemeenschap van goederen waren gehuwd, zo werd in deel 4 terzijde nog even opgemerkt. Het gehuwd zijn in gemeenschap van goederen heeft echter nog andere grote voordelen als mensen écht werk willen maken van hun nalatenschapsplanning. Daar gaan we het deze keer over hebben.

Verdeling van een huwelijksgemeenschap: vergelijking met echtscheiding

Huwelijksgemeenschap is gemeenschappelijke eigendom, ontstaan door het huwelijk. Wie de eigendom gekocht of ‘op naam’ heeft is niet relevant. De eigendom behoort toe aan beide echtgenoten, ieder voor de helft. Bij een echtscheiding moeten de ex-echtgenoten die gemeenschap ‘verdelen’. “CD voor jou, CD voor mij”. U kent het lied. Maar bij ‘onsplitsbare eigendommen’, zoals de echtelijke woning, krijgt “de een het goed, en de ander de poet”. Ook dát is verdelen.

Verdeling van de huwelijksgemeenschap bij overlijden

De aard van een echtscheiding maakt een dergelijke verdeling van de huwelijksgemeenschap altijd noodzakelijk; de ex-echtgenoten moeten immers ieder hun eigen weg kunnen gaan. Overlijden is ook het einde van een huwelijk, en in die zin vergelijkbaar. “Kiezen of delen” is óók in die situatie mogelijk als sprake is van een huwelijksgemeenschap, maar in de meeste standaardgevallen niet nodig. Immers, reeds door het langstlevende-testament komen alle bezittingen in één hand.

Spanje

Maar mensen die bezit hebben in Spanje of in Spanje wonen zijn geen standaardgevallen. Dat wordt vaak vergeten. Nabestaanden (langstlevende echtgenoot of kinderen) krijgen te maken met onvoorziene financiële/fiscale consequenties (erfbelasting!). Die worden onderschat. Spanje is geen Nederland!

Nalatenschapsplanning: wijziging van huwelijksvoorwaarden

Om ze te voorkomen dienen die consequenties vooraf in kaart worden gebracht. De oplossing kan liggen in een nalatenschapsafwikkeling die ervoor zorgt dat de echtgenoot de eigendom van bepaalde goederen niet en andere goederen juist wel op naam krijgt. De randvoorwaarden die dit in de afwikkelingsfase mogelijk maken dienen vooraf te worden gecreëerd. Een verdeling van de huwelijksgemeenschap die vooraf gaat aan de toepassing van het testament kan een deel van de oplossing bieden. Daartoe dient een huwelijksgemeenschap te bestaan. Eventuele huwelijksvoorwaarden moeten dan bij leven worden gewijzigd.

Verdeling van de huwelijksgemeenschap na overlijden

Bezittingen waarvan uit oogpunt van erfbelasting gewenst is ze onderhevig worden aan de testamentaire regelingen, worden dan natuurlijk ‘toegedeeld’ aan de overleden echtgenoot. Dat wil zeggen: aan zijn nalatenschap. Bezittingen die beter niet tot zijn nalatenschap kunnen behoren worden daarentegen toegedeeld aan de echtgenoot.

Verdeling van de nalatenschap via het testament

Een op maat gemaakt ‘Spanje-testament’ zorgt vervolgens dat de nalatenschap op de fiscaal gewenste wijze kan worden verdeeld. De oplossing ligt meestal in een verdeling waarbij niet alle bezittingen aan echtgenoot worden toegedeeld. Het testament moet dit mogelijk maken, zonder dat de echtgenoot de touwtjes uit handen verliest.

Conclusie

Voor een optimale fiscale nalatenschapsplanning dient allereerst aandacht te worden besteed aan het tussen echtgenoten geldende ‘huwelijksvermogensregime’. Eventuele huwelijksvoorwaarden dienen mogelijk te worden aangepast. De resultaten kunnen verbluffend zijn. In plaats van tienduizenden euro’s Spaanse erfbelasting, komt de echtgenoot mogelijk weg zonder één cent Spaanse erfbelasting. Niet onbelangrijk als we constateren dat ‘de centen’ meestal in de stenen zitten en niet op de bank staan.

Tot volgende week!