Nalatenschappen van Nederlanders met bezit in Spanje (10) – Het Spanjetestament (II)

Publicatiedatum 8 mei 2014,

Deel 9 was het startartikel over het Spanjetestament. Hierin kwam aan de orde waarom een optimaal Spanjetestament in Nederland en niet in Spanje moet worden getekend. Voorts werd aandacht besteed aan het belang van de herroepen van alle eerdere testamenten, mede in verband met de nadelen die kleven aan het hebben van meerdere testamenten, in het bijzonder het hebben van een Spaans testament naast een Nederlands testament. Deel 9 (alsmede de overige delen) kunt u nalezen op onze website www.erfrechtinspanje.nl.

Deze week: het benoemen van erfgenamen in een Spanjetestament.

De kinderen als enige erfgenamen

In Nederland kan 100% langstlevende-bescherming (tegen de aanspraken van kinderen) testamentair zelfs bereikt worden zonder dat de echtgenoot tot erfgenaam wordt benoemd. Alle bezittingen worden dan aan de echtgenoot gelegateerd. De kinderen zijn dan de enige erfgenamen. De kracht van de langstlevende is dan gelegen in het feit dat hij/zij tevens tot executeur wordt benoemd, met de bevoegdheid om de legaten aan zichzelf ‘af te geven’, zonder dat hiervoor medewerking van de erfgenamen nodig is. Dit type testament kom ik in mijn Spanjepraktijk nog steeds tegen. Voor een Spanjetestament is dat echter géén verstandige methode, ook al zou het Nederlands erfrecht op de nalatenschap van toepassing zijn. Redenen: (1) de echtgenoot staat in Spanje minder sterk als hij/zij niet een van de erfgenamen is, ook al is hij/zij executeur. Het Spaanse recht op het gebied van eigendomsverkrijging werkt dan niet goed samen met Nederlands erfrecht (2) Dit testament kan in Spanje fiscaal erg ongunstig uitpakken. In een optimaal Spanjetestament is een echtgenoot dus altijd op zijn minst mede-erfgenaam.

De echtgenoot als enig erfgenaam

Met Nederlands erfrecht kan de echtgenoot ook tot enig erfgenaam worden benoemd. Vanwege de eenvoud kán dit – vooral bij de residente Nederlanders met wat kleinere vermogens – een goede methode zijn. Zowel de inhoud van het testament als de uitvoering daarvan na het overlijden, kunnen dan erg simpel blijven. Zie ook deel 1 van deze artikelenreeks (‘het A4-testament’). Toen in de regio Valencia (Costa Blanca) nog een nagenoeg volledige vrijstelling bestond voor residente echtgenoten/kinderen werd dit testament veelvuldig geadviseerd (tweetrapstestament). Sinds de beperking van die vrijstelling sinds 6 augustus jl. en de nog te verwachten verdere beperkingen kan dit voor de grotere vermogens zéér ongunstig uitpakken. Check uw testament!

Ongelijke erfdelen

Vooral in Spanjetestamenten voor de wat grotere nalatenschappen die óók belast zullen worden met Nederlandse erfbelasting is het – met het oog op die Nederlandse erfbelasting – vaak verstandig de langstlevende als ‘startpunt’ een minimaal aandeel te geven (bijvoorbeeld voor 1%). We hebben het dan over Nederlanders met een tweede huis in Spanje, of naar Spanje geëmigreerde Nederlanders die nog geen 10 jaar weg zijn uit Nederland. De kinderen zijn dan erfgenamen voor het resterende aandeel (99%). Via dit testament moet het dan voor de overlevende echtgenoot mogelijk worden gemaakt om het eigen erfdeel ‘bij te plussen’ tot het (fiscaal) gewenste niveau. Dit bij-plussen gebeurt via een speciaal ‘bij-plus-legaat’ dan na het overlijden naar behoefte wordt ingeroepen door de overlevende echtgenoot. De echtgenoot blijft dan dus erfgenaam voor 1%, maar krijgt de rest erbij via dit legaat. Door bij te plussen, wordt de verkrijging van de kinderen verminderd (communicerende vaten), zodat via deze weg óók de belastbare verkrijgingen van de kinderen op het gewenste niveau kunnen worden gebracht indien juist de omvang daarvan van belang is voor een fiscaal gunstige nalatenschapsafwikkeling. Met een dergelijk testament vindt de échte fiscale planning eerst plaats ná het overlijden. De begeleiding is daarbij doorslaggevend.

Zoals u ziet zorgt alleen het benoemen van erfgenamen al voor een groot aantal variabelen in de formule die leidt tot de meest optimale nalatenschapsplanning!

Tot 29 mei!

mr. R.L. Zanardi, Nederlandse notaris en estateplanner in Spanje