LEVENSTESTAMENT IN SPANJE – deel 5: estate planning II (vervolg)
- On 1 maart 2018
In deze column gaan we verder met de casus van Peter en Miranda uit de vorige column over de rol en mogelijkheden van een levenstestament bij estate planning.
De notaris heeft uiteindelijk twee lange gesprekken gehad met Peter en Miranda om alle realistische, denkbare scenario’s te kunnen doorspreken. Aanvullende aandachtspunten daarbij waren onder andere:
- de aankomende verkoop van het bedrijf, en het feit dat daarbij nogal wat liquide middelen vrij komen waarvan een belangrijk deel zal worden belegd in beursaandelen, een grote hobby van Peter. Het is van groot belang dat in alle situaties – met name in een dalende markt – snel kan worden ‘gehandeld’ met deze aandelen ter behoud van dit aandelenkapitaal;
- Het advies aan Peter en Miranda om een ‘flexibel testament’ op te stellen, waarmee de langstlevende van hen de vrijheid zal hebben om bij de afwikkeling van de nalatenschap, zowel met het oog op de feitelijke als de fiscale situatie van dat moment als met het oog op de toekomst, voor de meest gewenste/gunstige verdeling te kiezen;
- Het feit dat bij het opstellen van het testament en andere maatregelen niet alleen rekening moet worden gehouden met de situatie die ontstaat door het overlijden van de eerste echtgenoot, waarbij vooral de belangen van langstlevende een grote rol spelen, maar ook met de (financiële en fiscale) belangen van de kinderen na het uiteindelijk overlijden van hun langstlevende ouder.
Uiteindelijk tekenen Peter en Mirande ieder een testament en een levenstestament. Een aantal jaren later, toen hun zoon Harold meerderjarig werd, zijn deze nog een keer aangepast/aangevuld.
Beleggingen
Na veel gelukkige jaren onder de Spaanse zon krijgt Peter een vrij zware hersenbloeding, die hij weliswaar overleeft, maar waardoor hij een belangrijk deel van zijn verstandelijke vermogens kwijtraakt. Zijn grootste hobby, het beleggen in aandelen, kan hij daardoor niet meer uitoefenen. Het is een geluk bij een ongeluk dat het levenstestament voorziet in deze situatie. Miranda kan deze taak, op grond van het levenstestament als gevolmachtigde van Peter en met de nodige ondersteuning van een beleggingsadviseur, direct overnemen. Gelukkig is er geen snelle actie nodig; de markt is stabiel, ook voor wat betreft het wat risicovollere deel van Peters portefeuille. Maar dit had natuurlijk anders kunnen zijn. Denk maar aan wat er tijdens de kredietcrisis is gebeurd. Zonder volmacht had Miranda in een dergelijk geval niet direct kunnen ingrijpen.
Onherroepelijke volmacht
Door de ontstane situatie verdiept Miranda zich weer in hetgeen zij destijds door de notaris op papier hebben laten zetten. Zij vraag zich vervolgens af hoe het nu zou gaan als Peter onverhoopt zou overlijden. Ze herinnert zich dat de notaris had gezegd dat een volmacht eindigt bij overlijden van de volmachtgever. Zij weet ook nog dat zij in dat geval executeur wordt van Peters nalatenschap, mits zij die taak uitdrukkelijk aanvaardt. Vanaf dat moment kan zij het beheer over de aandelen voortzetten. Zij zal van de notaris een bewijs krijgen (een verklaring van executele) waarmee zij zich als zodanig kan legitimeren, maar het opstellen daarvan kost enige tijd. In die periode zou zij niets kunnen doen om een plotselinge ‘verdamping’ van Peters aandelenkapitaal tegen te gaan. Zij besluit de vraag voor te leggen aan de notaris die de (levens)testamenten heeft opgesteld. De notaris weet haar gerust te stellen met de mededeling dat de volmacht voor wat betreft het beheer over het Nederlandse aandelenkapitaal ‘onherroepelijk’ is. Het onherroepelijk zijn van de volmacht houdt in dat de volmacht ook na het overlijden van Peter van kracht zal blijven, in ieder geval totdat Miranda met een zogenaamde ‘verklaring van executele’ kan aantonen dat zij tevens executeur is.
Opvolgende volmacht
Toen gebeurde er iets dat niemand had verwacht. Niet Peter, maar Miranda stierf enige tijd later door een hartstilstand. Zij laat daardoor de wilsonbekwame Peter achter in Spanje, en hun in Nederland woonachtige zoon Harold in Nederland, als erfgenamen. Hoewel veel minder voor de hand liggend, is destijds ook met deze mogelijke situatie rekening gehouden in zowel het testament van Miranda als in het levenstestament van Peter. Toen Harold meerderjarig werd en in Nederland ging wonen, zijn deze documenten aangepast. In de levenstestamenten van zijn ouders is hij toen aangewezen als ‘opvolgend gevolmachtigde’. In de testamenten is hij benoemd tot plaatsvervangend executeur. Laatstbedoelde benoeming kreeg direct effect doordat zijn vader, als gevolg van zijn wilsonbekwaamheid, het executeurschap zelf niet kon aanvaarden. Harold kon dit ook niet namens hem doen, als gevolmachtigde. Het executeurschap wordt namelijk beschouwd als (te) hoogstpersoonlijk van aard, en het is daarom wettelijk gezien niet mogelijk om de aanvaarding van het executeurschap en/of de uitvoering van het geheel aan executeursbevoegdheden aan een gevolmachtigde over te laten.
Opvolgend gevolmachtde = plaatsvervangend executeur
De opvolgend gevolmachtigde in het levenstestament en de plaatsvervangend executeur in het testament dienen derhalve één en dezelfde persoon te zijn. De keuzemogelijkheden die Peter heeft als langstlevende echtgenoot op grond van het flexibele testament van Miranda, kunnen dan door Harold als gevolmachtigde worden gemaakt, en vervolgens door hem – maar dit maal als executeur – ten uitvoer worden gebracht. Uiteraard kon Harold als opvolgend gevolmachtigde ook met onmiddelijke ingang het beheer van Peters omvangrijke aandelenportefeuille van zijn moeder overnemen.
(wordt vervolgd)
15 februari 2018
R.L. (Renato) Zanardi,notaris in Nederland en estate planner in Spanje
> LEVENSTESTAMENT IN SPANJE – deel 5: estate planning III (vervolg)
> LEVENSTESTAMENT IN SPANJE – deel 5: estate planning
> LEVENSTESTAMENT IN SPANJE – deel 4: rekening en verantwoording
> LEVENSTESTAMENT IN SPANJE – deel 3: méér dan een volmacht
> LEVENSTESTAMENT IN SPANJE – deel 2: verkoop woning en wilsonbekwaamheid
0 Comments