Levenstestament (deel 7) – De medische wilsverklaring

In deel 6 van deze columnserie ging het over de medische behandelingsvolmacht (de ‘Hallo’ van 19 februari jl.). In deze column ga ik verder met de medische wilsverklaring die deel uit kan maken van het levenstestament. Volgende week zet ik de verschillen tussen het Nederlandse en Spaanse levenstestament op een rijtje, zodat in de daaropvolgende column het antwoord kan worden gegeven op de vraag wat er nodig is voor een levenstestament dat zowel in Spanje als in Nederland moet kunnen functioneren. U kunt alle eerdere delen van deze columnserie teruglezen op onze website www.erfrechtinspanje.nl.

Wat houdt een medische wilsverklaring in?

We hebben in deel 6 kunnen zien dat door middel van het opnemen van een medische behandelingsvolmacht in het levenstestament iemand kan worden gemachtigd om de medische belangen van de ‘levenstestateur’ te behartigen. Daarnaast kan de levenstestateur in een aantal verklaringen zijn wil kenbaar maken ten aanzien van zijn levenseinde, zoals een niet-behandelverklaring, euthanasieverzoek of dementieverklaring.

Geen vormvereiste; toch notariële akte

De hiervoor bedoelde wilsverklaringen mogen zelf worden opgesteld en hoeven niet notarieel in een levenstestament te worden vastgelegd. Toch is het goed om dat wel te doen. De notaris overtuigt zich ervan dat de levenstestateur op het ondertekeningsmoment volledig in staat is zijn wil te bepalen. Dit is voor artsen en anderen die betrokken zijn bij de eventuele uitvoering van zijn medische wilsverklaring(en) van zeer groot belang, omdat voor hen dan vaststaat dat hij op dat moment de gevolgen van zijn beslissingen goed kon overzien.

Niet-behandelverklaring

In een niet-behandelverklaring geeft de levenstestateur aan welke (medische) behandelingen hij niet wil ondergaan. Deze verklaring wordt – in tegenstelling tot een gewoon testament (!) – niet letterlijk uitgevoerd, maar naar de geest van hetgeen de levenstestateur heeft verklaard. De hulpverlener of arts zal samen de gevolmachtigde de niet-behandelverklaring zo goed mogelijk uitleggen naar de bedoelingen van de levenstestateur. Hierbij komt ook het nut van een gevolmachtigde weer naar voren (zie deel 6).

Euthanasieverklaring

Een niet-behandelverklaring is niet gelijk aan een euthanasieverklaring. Met deze laatste verklaring vraagt de levenstestateur om medicijnen die leiden tot zijn levenseinde als zijn leven uitzichtloos is of als hij ondraaglijk pijn lijdt. De levenstestateur kan in zijn levenstestament zelf aangeven wat hij hieronder verstaat. De euthanasieverklaring kan als bijlage in het levenstestament worden opgenomen (in Nederland), maar er kan in het levenstestament ook naar worden verwezen onder de toevoeging dat de gevolmachtigde, partner, familie of de desbetreffende artsen van de verklaring op de hoogte zijn gesteld.

Dementieverklaring

De dementieverklaring kan door de levenstestateur worden gebruikt om aan te geven dat ingeval van dementie zijn leven (actief) dient te worden beëindigd (in Nederland). Hij kan daarbij aangeven aan welke soort symptomen van dementie en op welke leeftijd hij daarbij denkt.

Behandelgebod

In een levenstestament kan ook worden aangegeven in welke situatie of omstandigheden de levenstestateur wel wil worden behandeld. Het gaat dan op het toepassen van levensverlengende maatregelen, ook als anderen twijfelen of het leven voor de levenstestateur dan nog wel zinvol zal zijn.

Het levenstestament in Spanje

In de voorgaande columns heb ik vooral de Nederlandse situatie aan de orde gesteld, om in de volgende columns de verschillen met de Spaanse situatie te inventarisen en in een slotartikel in hoofdlijnen aan te geven wat er voor nodig is om een levenstestament zowel in Spanje als in Nederland optimaal te kunnen laten functioneren. Daarmee kan ons project om de Nederlanders in Spanje een zo optimaal mogelijk levenstestament te kunnen bieden van start gaan.

> zie hier voor een overzicht van alle artikelen over het levenstestament

Mr. R.L. Zanardi, Nederlandse notaris en estate planner in Spanje