Levenstestament (3) – De volmacht, twee praktijkvoorbeelden

Publicatiedatum 18 december 2014.

Na de inleiding over het levenstestament (deel 1; ‘Hallo’ 20 november 2014) en de column over het onderdeel ‘volmacht’ in het levenstestament (deel 2; ‘Hallo’ 11 december 2014), volgen in deze column een tweetal voorbeelden uit mijn praktijk ter illustratie. Alle eerdere columns kunt u overigens nalezen op onze website www.erfrechtinspanje.nl.

Volmacht

In een levenstestament kan worden vastgelegd wie wordt gemachtigd om namens de ‘levenstestateur’ op te treden indien deze niet in de gelegenheid of in staat is om zijn eigen wil te bepalen? Ook kan worden vastgelegd hoe de gevolmachtigde de volmacht moet gebruiken en hoe kan worden voorkomen dat er dingen gebeuren die de ‘levenstestateur’ niet wil. Daarbij merk ik nogmaals uitdrukkelijk op dat een levenstestament géén testament is in de ware zin, omdat het een document is dat slechts rechtsgeldigheid heeft gedurende het leven van de levenstestateur, terwijl een testament juist rechtsgeldigheid krijgt indien/zodra de testateur is overleden.

In de navolgende situaties had een levenstestament met daarin een een volmacht als hiervoor bedoeld goed van pas gekomen.

Snel progressieve Alzheimer

Een aantal jaren geleden heb ik een echtpaar het advies gegeven de huwelijksvoorwaarden op te heffen. Na het passeren van de akte waren zij voortaan in algehele gemeenschap van goederen gehuwd, hetgeen fiscaal veel beter zou uitpakken bij een eventueel overlijden van een van beiden. Tegelijkertijd zijn er ook testamenten getekend. Aan meneer was toen nog helemaal niets te merken.

Dit jaar kwamen zij weer langs. In het hieraan voorafgaande telefoongesprek besprak ik met mevrouw een gewenste aanpassing aan haar testament. Al pratende kwamen mevrouw en ik tot de conclusie dat het verstandig zou zijn hen ook een tweetalige notariële volmacht op elkaar te laten ondertekenen. Volgens mevrouw begon meneer namelijk ‘wat vergeetachtig’ te worden. Zij waren van plan om op korte termijn te remigreren naar Nederland. De Spaanse woning stond al te koop. Een volmacht zou handig zijn als de woning zou moeten worden overgedragen terwijl het echtpaar al terug in Nederland is. Een reis terug naar Spanje voor dit doel zou voor meneer nogal belastend zijn legde ze uit. Daar had ze helaas helemaal gelijk in, maar ze was te laat. Bij mij op kantoor bleek hij de strekking en rechtsgevolgen van de te ondertekenen volmacht in het geheel niet te begrijpen. Er kon niet getekend worden. Mevrouw is daarna op mijn advies onmiddellijk begonnen met een procedure bij de rechtbank om zichzelf tot bewindvoerder te laten benoemen, zodat zij namens hem de eigendomsoverdracht zou kunnen tekenen. Dit heeft echter zoveel voeten in aarde in Spanje en zoveel tijd gekost dat een geïnteresseerde koper zich tussentijds – na lang wachten – weer heeft teruggetrokken toen hij tegen een ander huis aanliep en daar uiteindelijk voor koos.

Mislukte operatie

In een ander dossier was er sprake van een man die geopereerd moest worden. Een routineoperatie zo had de arts gezegd. Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden is de operatie mislukt en is hij in coma geraakt. De geplande overdracht van de ouderlijke (Spaanse) woning aan de kinderen kon hierdoor geen doorgang vinden. Ook de schenkingsakte die tegelijkertijd zou worden getekend kon niet worden afgewikkeld zoals het hoort. Zijn echtgenote kon deze akte weliswaar in haar eentje tekenen, maar op grond van de wet behoeft een dergelijke schenking om onaantastbaar te zijn de toestemming van de andere echtgenoot. De benodigde onderhandse toestemmingsverklaring kon meneer niet tekenen, waardoor de schenkingsakte op grond van de wet vernietigbaar is.

Conclusie

Belangrijke rechtshandelingen behoeven meestal de handtekening van beide echtgenoten. Grote schade kan optreden als dergelijke rechtshandelingen door wilsonbekwaamheid van een van de echtgenoten niet kunnen plaatsvinden. Met een volmacht (al dan niet in een meer omvattend levenstestament) kan men een dergelijk probleem voor zijn.

> zie voor een nieuwe artikelenserie met meer praktijkvoorbeelden m.b.t. het levenstestament

> zie hier voor een overzicht van alle artikelen over het levenstestament

mr. R.L. Zanardi, Nederlandse notaris en estate planner in Spanje