Interview met Mr. R.L. Zanardi, internationaal erfrecht- en erfbelastingadviseur en ‘Spanje-specialist’

Wekelijks staan zijn veel gelezen columns over erfrecht, erfbelasting, nalatenschapsplanning, en nalatenschapsafwikkeling in de Hallo, het bekende Nederlandstalige weekblad aan de Costa Blanca. Daarbij komen ook onderwerpen aan bod die met name van belang zijn voor mensen die geen resident zijn in Spanje, maar daar wel een vakantiewoning hebben.

Renato Zanardi is in 1992 aan de Vrije Universiteit van Amsterdam afgestudeerd als notarieel jurist. Hij heeft bij diverse notariskantoren gewerkt en zich vrijwel vanaf het begin van zijn carriere hoofdzakelijk beziggehouden met nalatenschapsplanning, ook wel “Estate Planning” genoemd. Nalatenschapsplanning is de vakrichting die zich bezighoudt met de overheveling van vermogen naar de volgende generatie. Belangrijke doelstelling daarbij is, naast een fiscaal zo gunstig mogelijke afwikkeling van de nalatenschap, het streven naar een zo soepel mogelijke afwikkeling daarvan. “Het belang van dat laatste aspect wordt door adviseurs vaak onderschat. Naast het streven naar belastingbesparing, zou men zich meer moeten bezighouden met de vraag hoe regelingen in testamenten, huwelijksvoorwaarden en schenkingen zo kunnen worden opgesteld dat de afwikkeling voor de nabestaanden zo makkelijk mogelijk is. Zeker als het gaat om Spaanse bezittingen en schulden moet de adviseur kennis hebben van de praktische gang van zaken bij het afwikkelen van een erfenis. Regelmatig kom ik tot de conclusie dat de meest voor de hand liggende oplossing praktisch gezien slecht of niet uitvoerbaar is. In dat geval dient er een alternatief te worden gezocht.” , aldus de heer Zanardi. In december 2008 is de heer Zanardi benoemd tot notaris. Sindsdien maakt hij deel uit van de uit drie notarissen bestaande maatschap Hak & Rein Vos juridisch adviseurs en notarissen. De heer Zanardi is voorts al meer dan vijftien jaar verbonden aan de landelijke Vereniging van Estate Planners in het Notariaat (EPN), een kwaliteitsorganisatie waarin notarissen zijn verenigd die zich hebben gespecialiseerd in Estate Planning. De laatste acht jaar richt de heer Zanardi zich vooral op de Nederlander met bezittingen in Spanje en heeft hij zich gespecialiseerd in de juridische en fiscale advisering op het gebied van nalatenschapsplanning (testamenten, huwelijksvoorwaarden, schenkingen) en afwikkeling van nalatenschappen voor deze Nederlanders. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat hij zich – als adviseur – nagenoeg permanent in Spanje heeft gevestigd. Eerst in Benidorm en sinds medio 2016 in Albir (gemeente Alfas del Pi).

Wisselwerking Spanje – Nederland

Als een Nederlander met bezittingen in Spanje overlijdt moet eerst te worden vastgesteld welk nationaal erfrecht op de nalatenschap van toepassing is. Spanje en Nederland hebben daartoe beiden zogenaamde “verwijzingsregels” in hun wetgeving opgenomen. Deze verwijzingsregels bepalen in een concreet geval welk nationaal recht op de nalatenschap van toepassing is. Op grond van deze verwijzingsregels kan een Nederlander in zijn testament het toepasselijke erfrecht aanwijzen. Renato Zanardi legt uit: “Dit is een van de belangrijkste onderdelen van de nalatenschapsplanning voor een in Spanje wonende Nederlander. Een verkeerd advies of een slecht of onvolledig testament kunnen ertoe leiden dat niet Nederlands, maar Spaans erfrecht op de nalatenschap van toepassing is. In de meeste gevallen is dat zeer ongewenst. In het Nederlandse erfrecht is de positie van de langstlevende echtgenoot namelijk heel sterk. In het Spaanse erfrecht daarentegen zijn de rechten van de kinderen veel sterker dan die van de echtgenoot. De rechten van de kinderen in het Spaanse erfrecht zijn “dwingend” van aard, en kunnen derhalve niet worden “overruled” door een testament. Nederlanders willen over het algemeen vooral hun echtgenoot goed verzorgd achterlaten. Vanuit die wens is in Nederland de traditie van het “langstlevende-testament” ontstaan. De kinderen krijgen pas iets als de langstlevende overlijdt. Bovendien biedt het Nederlandse erfrecht veel ruimere mogelijkheden op het gebied van bijvoorbeeld fiscale clausules en onterving van kinderen of ouders. De heer Zanardi: “We hebben het hier over een echt Nederlands testament, dat gebruik maakt van bepalingen in het Nederlandse wetboek. Een dergelijk testament kan slechts door een Nederlandse erfrecht jurist worden opgesteld. De op dit vlak bij uitstek deskundige is de Nederlandse notaris. Een “standaard” langstlevende testament is echter vaak zeer ongunstig als het gaat om de fiscale afwikkeling van de Spaanse bezittingen. Het gevaar bestaat dat hierover zowel Nederlands als Spaans successierecht zal zijn verschuldigd. Dit gevaar kan door middel van een goed maatwerk-testament worden voorkomen, terwijl de langstlevende toch goed verzorgd achterblijft.”

Onwetendheid

Volgens Renato Zanardi is het opvallend hoeveel er onder de Nederlanders in Spanje over erfrecht en erfbelasting wordt gesproken, en hoeveel verschillende meningen er bestaan over de “juiste” oplossingen. “De reden waarom ik over de situatie van Nederlanders in Spanje wil schrijven, is dat er veel onwetendheid heerst. Men hoort uit allerlei hoeken verschillende verhalen. Er zijn maar weinig deskundigen die een goed totaalbeeld kunnen geven. In mijn nalatenschapspraktijk kom ik ook tegen dat Nederlanders die een huis in Spanje kochten, bij de overdracht ook even een door de makelaar opgesteld testament hebben getekend, omdat dit zogenaamd nodig was. Ik keek mijn ogen uit, maar ben het inmiddels wel gewend. Ik heb diverse van dat soort probleemgevallen meegemaakt. Op verschillende websites zie ik dat soms pertinente onwaarheden worden verkondigd. Ook kom ik adviseurs tegen die – zonder enige referentie of titel – zichzelf deskundig noemen om mensen van diverse nationaliteiten te adviseren. Mijns inziens is dat absoluut onmogelijk. De diverse rechtsstelsels en verwijzingsregels lopen zo uiteen dat een adviseur aan één nationaliteit zijn handen vol heeft.”