NALATENSCHAPSAFWIKKELING: NIET GEDANE ZAKEN NEMEN SOMS (OOK) GEEN KEER!

In mijn vorige artikel ‘Erfdelen vaststellen, niet uitstellen’ (zie ook www.facebook.com/erfrechtinspanje) heb ik geprobeerd aan te geven hoe belangrijk het is om een nalatenschapsafwikkeling volledig af te ronden, in plaats van onderdelen daarvan op de lange baan te schuiven. De tijd kan dingen veranderen; zelfs zodanig dat verworven rechten verloren gaan en verkregen zekerheden weer plaatsmaken voor onzekerheden. De tijd gaat snel, zo zult u zich ongetwijfeld weer gerealiseerd hebben toen u met een glas bubbels in de hand het nieuwe jaar inluidde. Reden te meer om dit advies ter harte te nemen. Een geval dat zich onlangs voordeed op mijn kantoor aan de Costa Blanca is voor mij de reden om hier nogmaals op aan te dringen.

Situatieschets

Het betrof een weduwe die haar man in 2002 (!) verloor. Het echtpaar had geen langstlevende testament gemaakt. Mevrouw moest derhalve om tafel met haar 5 kinderen teneinde te proberen haar toekomst zeker te stellen. Zij had immers hun medewerking als erfgenamen nodig om de Spaanse woning, waarin zij al geruime tijd samen met haar man woonde, op haar naam te krijgen en over de bankrekeningen te kunnen beschikken. Zou zij die medewerking niet krijgen, dan zouden deze bezittingen moeten worden verdeeld onder haar en de kinderen, hetgeen haar (financiële) toekomst in gevaar zou hebben gebracht.

Afwikkelingsovereenkomst

Een Nederlandse notaris kreeg de kinderen zo ver dat zij hun handtekeningen plaatsten onder een overeenkomst/akte waarin werd vastgelegd dat de kinderen jegens hun moeder verplicht waren mee te werken aan het op haar naam stellen van de Spaanse woning en de bankrekeningen. De tenaamstelling van de bankrekeningen werd direct daarna in orde gebracht.

Uitstel tenaamstelling Spaanse woning

De tenaamstelling van de Spaanse woning in het Spaanse eigendomsregister werd daarentegen op de lange baan geschoven. Mevrouw was immers toch nog niet van plan om de Spaanse woning te verkopen. De wijziging van de tenaamstelling – als gevolg van een overlijden – vindt doorgaans plaats via een daartoe bestemde Spaanse notariële akte, die door alle betrokken partijen dient te worden ondertekend. Krachtens de eerdere akte van de Nederlandse notaris hadden de kinderen hun moeder – speciaal hiervoor – volmacht gegeven zodat zij dit geheel zelfstandig in Spanje kon regelen. Haar rechten waren daarmee ogenschijnlijk gewaarborgd.

Uitstel Spaanse erfbelasting

Door de tenaamstelling uit te stellen kon óók de Spaanse aangifte erfbelasting voorlopig achterwege blijven. Na 5 jaar verjaart de verplichting tot erfbelastingaangifte, welke termijn destijds vrijwel zonder enig risico kon worden afgewacht. Hiermee kon niet alleen uitstel maar zelfs ‘afstel‘ van erfbelastingheffing worden bereikt. Spaanse advocaten en zelfs Spaanse notarissen strooide destijds kwistig met dit advies als zij even geen zin hadden om zich te verdiepen zo’n ingewikkeld internationaal geval.

Van uitstel komt toch afstel

De verjaringstermijn verliep vervolgens inderdaad zonder kleerscheuren; de Spaanse fiscus ontdekte het overlijden van haar echtgenoot niet. Maar ook een aantal jaren daarna voelde moeder niet de noodzaak om de registratie van haar eigendomsrecht op de Spaanse woning in orde te maken, ondanks dat haar kinderen – op één na – inmiddels niet meer naar haar omkeken.

Intrekking van de volmacht

Sinds kort gaat het niet zo goed met mevrouw. Zij kan niet zelfstandig in haar huis blijven wonen. Ze wil naar een mooi verzorgingstehuis dichtbij Benidorm, maar dat kan alleen als ze eerst haar huis verkoopt. Haar inkomen is onvoldoende om het verzorgingstehuis te kunnen betalen. Voor het huis had zich al een koper gemeld. Maar nu blijkt dat het Spaanse huis nog steeds eerst volledig op haar naam moet worden gesteld. Geen probleem, zo leek het: in de destijds opgemaakte Nederlandse akte/overeenkomst was immers een volmacht opgenomen, zodat zij dit zelfstandig kon regelen. Haar kinderen hadden echter lucht gekregen van haar verkoop- en interingsplannen, waarop 4 van de 5 kinderen hun volmacht hebben ingetrokken. Mevrouw moet nu via de rechter proberen om alsnog de medewerking te krijgen van haar kinderen teneinde de Spaanse woning op haar naam te kunnen stellen. Probleem: procederen kost tijd en geld, en dat heeft ze allebei niet…

R.L. (Renato) Zanardi, notaris en estate planner in Spanje

Publicatiedatum: 7 januari 2016