ERFBELASTING IN ANDALUSIË  of  “HOE ZIT HET NU MET DIE DREMPELVRIJSTELLING?”

(Dit artikel is achterhaald – neem contact op met notaris Judy Tromp of klik hier voor actuele informatie)

Binnen Spanje hebben de verschillende autonome gebieden zoals Andalusië,  Cataluña of Valencia de bevoegdheid om zelfstandig de hoogte van de Erfbelasting ofwel de belastingheffing op erfenissen te regelen. Ook voor Nederlanders in Andalusië is het van het grootste belang daarover goed geïnformeerd te zijn, en dan vooral over de zogenaamde Drempelvrijstelling.

In dit artikel vertellen wij U over de werking en de consequenties van deze Drempelvrijstelling en over de mogelijkheid om een “slim” testament toe te passen.

De Drempelvrijstelling in Andalusië.

Deze vrijstelling geldt bij vererving aan de langstlevende echtgenoot of  aan de kinderen en/of kleinkinderen onder voorwaarden dat (1) hun eigen vermogen minder bedraagt dan € 402.678 en (2) hetgeen zij uit de nalatenschap verkrijgen minder dan € 175.000 bedraagt (= ‘de drempel’).

De Drempelvrijstelling en de politiek.

De Partido Popular maakt er een punt van dat er binnen Spanje een soort belastingvlucht ontstaat van het ene autonome gebied naar het andere met gunstiger belastingtarieven. Voor wat betreft de Erfbelasting in Andalusië kan het klassieke voorbeeld worden genoemd van de 2 broers die respectievelijk €175.000 en €176.000 erven, waarbij de laatste €26.000 Erfbelasting moet betalen en de eerste niets.

Bij haar aantreden als nieuwe Presidente van de regering van Andalusië beloofde Susana Diaz, PSOE, dat de drempel afgeschaft zou worden. Die belofte is nog niet ingelost maar afhankelijk gemaakt van het economisch herstel.

Echtparen zonder kinderen

De Drempelvrijstelling is relevant bij echtgenoten zonder kinderen. De langstlevende echtgenoot is op grond van het Nederlandse recht de enige erfgenaam. Voor het Spaanse recht geldt dat ook, tenzij er nog een in leven zijnde ouder is. Want dan heeft ook deze ouder recht op een deel van de nalatenschap. In laatstgemeld geval is het bij het opmaken van een testament noodzakelijk een keuze te maken voor toepassing van het Nederlands recht. Waar het testament getekend wordt, in Nederland of in Spanje, maakt nooit uit!

Echtparen met kinderen

Ingevolge een langstlevende testament naar Nederlands recht vererven alle bezittingen aan de langstlevende echtgenoot. Om die bezittingen op naam te krijgen behoeft de langstlevende géén medewerking van de kinderen, ondanks dat zij juridisch gezien mede-erfgenamen zijn.

Het Spaanse recht kent geen langstlevende testament, en daarom is het noodzakelijk dat Nederlandse echtparen in Spanje in hun testament een rechtskeuze opnemen voor toepassing van het Nederlands recht. In beginsel is de consequentie van een langstlevende testament naar Nederlands recht wel dat de Spaanse belastingdienst de langstlevende echtgenoot fiscaal als enig erfgenaam bestempeld. Voor een nadere uitleg met betrekking tot dit punt verwijs ik naar ons artikel “Langstlevende testament onder de zon”, dat u kunt lezen op onze website: www.erfrechtinspanje.nl , onder het kopje “Onlangs toegevoegd aan ons archief”. Ook hier is de Drempelvrijstelling dus relevant.

Gemeenschap van goederen of Huwelijksvoorwaarden?

Huwelijksvoorwaarden kunnen er toe leiden dat erfenis van de langstlevende echtgenoot de vrijstellingsdrempel overschrijdt, terwijl dit bij een algehele gemeeenschap van goederen mogelijk niet het geval was geweest. Dit bijvoorbeeld het geval als de vermogendste echtgenoot als eerste overlijdt, waardoor de langstlevende echtgenoot  meer erft dan €175.000. Of wanneer de minder vermogende echtgenoot als eerste overlijdt terwijl het vermogen van de langstlevende echtgenoot meer dan €402.678  is.

In dergelijke gevallen is het te overwegen om de huwelijksvoorwaarden op te heffen.

Voorbeeld uit onze praktijk

Man en vrouw, al meer dan 10 jaar resident in Andalusië, gehuwd in algehele gemeenschap van goederen. Hun gemeenschappelijk Andalusische woning heeft een waarde van €550.000. Daarnaast hebben zij op een Nederlandse bank een rekening met €100.000. Totaal €650.000, zonder schulden. Ze hebben een standaard langstlevende testament naar Nederlands recht, in Spanje (tweetalig) getekend.

De vrouw overlijdt. De Spaanse fiscus beschouwt de man als enig erfgenaam en wordt geacht de helft, € 325.000, van de huwelijksgemeenschap te erven. Dat is dus ruim meer dan de vrijstellingsdrempel en hij moet per saldo bijna €65.000 erfbelasting betalen. In Nederland wordt geen erfbelasting geheven, ook niet over het banktegoed van €100.000, omdat het echtpaar al meer dan 10 jaar weg was uit Nederland.

Ja, zo zou het ongetwijfeld gegaan zijn, als er niet iets anders gebeurd was.

Voor mevrouw overleed hebben wij voor haar een “slim” testament gemaakt, waarmee de helft  van de Spaanse woning desgewenst op naam van de kinderen gesteld kon worden. Haar man heeft hier vervolgens na het overlijden van zijn vrouw ook voor gekozen, waardoor hij fiscaal gezien niet de enige erfgenaam was. Hij had de kinderen nu als fiscale mede-erfgenamen naast zich, met ieder eveneens een vrijstelling van €175.000. Driemaal €175.000 was voldoende voor een volledig belastingvrije vererving van de gehele nalatenschap in Spanje!

Weliswaar zijn de kinderen nu mede-eigenaren van de woning, maar toch kan hun vader als gevolg van dit slimme testament de woning verkopen als hij dat wenst en zelfs de verkoop-opbrengst verbruiken. Het “Slimme” is niet het opnemen van “vervreemdings- en interingsbevoegdheid” voor de echtgenoot in het kader van vruchtgebruik. De Spaanse fiscus zou dan geconcludeerd hebben dat de weduwnaar feitelijk alsnog volledig eigenaar is geworden, en hem alsnog als enig erfgenaam hebben belast, waardoor de gewenste fiscale spreiding niet bereikt zou zijn. Het “Slimme” zit in een combinatie van keuzemogelijkheden, de ultieme macht van de langstlevende  echtgenoot op grond van het testament én een uitgekiende uitvoering na het overlijden. Besparing: €65.000!

Conclusie

Het is verstandig om een testament te hebben waarmee kan worden ingespeeld op de situatie die de nabestaanden aantreffen na overlijden, waaronder de fiscale wetgeving op dat moment. De mogelijkheid voor de langstlevende om – in afwijking van de hoofdregel – ervoor te kiezen de nalatenschap te spreiden over de erfgenamen, zonder dat de langstlevende echtgenoot de macht hoeft te delen, dient eigenlijk altijd in het testament te zijn opgenomen. Dit is namelijk de enige testamentaire mogelijkheid om erfbelasting te besparen als dat nodig is.We bedoelen daarmee niet het in Spanje gebruikelijke klassieke vruchtgebruikerstestament, want dat is niet echt een langstlevende testament.

R.L. (Renato) Zanardi,notaris en estate planner in Spanje

Publicatiedatum: 14 februari 2016