Algemene volmacht ouder aan kind

Een notaris wordt ook vaak geconfronteerd met de minder mooie kanten van de mens. Zo ziet hij regelmatig personen die liegen en bedriegen en zich niet kunnen inhouden als zij de gelegenheid krijgen andermans eigendom af te pakken. In dit artikel wil ik eens de aandacht vestigen op het misbruiken van een door een ouder aan een kind gegeven volmacht. Iets wat helaas nogal vaak voorkomt.

Zo’n volmacht wordt in het leven geroepen om allerlei administratieve werkzaamheden door het kind te laten verrichten, omdat de ouder(s) het niet meer willen of kunnen. Het valt ook allemaal niet mee, zelfs voor een jong persoon in de kracht van zijn leven. Gelukkig zijn de kinderen hiertoe vaak bereid, gewoon omdat zij van hun ouders houden en hen een onbezorgde oude dag gunnen. Meestal is één van de kinderen hiervoor het meest geschikt, omdat het gestudeerd heeft, of gewoon erg handig is in dat soort dingen. Dit kind wordt dan vaak aangesteld als ´algemeen gevolmachtigde´.In zijn algemeenheid geldt dat een gevolmachtigde bevoegd is om namens de ´volmachtgever´ te handelen. Een volmacht kan ´beperkt´ zijn, in de zin dat hij wordt verleend voor een specifieke handeling, zoals het ondertekenen van een koopcontract of het uitbrengen van een stem in een vergadering van aandeelhouders. Aan een dergelijke volmacht kleven weinig of geen risico´s. De grenzen van de volmacht staan dan immers duidelijk vast.

Vaak beantwoord een ´algemene volmacht´ echter meer aan de behoeften. De te verrichten handelingen zijn immers moeilijk te voorspellen en het kind kan dan alle voorkomende handelingen voor zijn rekening nemen. Kenmerk van zo´n volmacht is dat uitdrukkelijk ´geen enkele handeling is uitgesloten´. Ondanks het evidente nut kan het verlenen van een algemene volmacht grote risico´s met zich mee brengen. De gevolmachtigde wordt namelijk in de verleiding gebracht om misbruik te maken van zijn bevoegdheden, en die verleiding blijkt regelmatig onweerstaanbaar. Zo worden bedragen opgenomen om de eigen kas te spekken; de gevolmachtigde doet schenkingen aan zichzelf en/of aan de broers en zusters die hem het meest lief zijn; het ouderlijk huis verkoopt hij aan zichzelf, uiteraard ‘voor weinig’. Dit alles onder verwijzing naar de volmacht (zodra er vragen komen). Dat hij alleen verantwoording schuldig is aan de volmachtgever zolang deze in leven is komt hem dan zeer goed uit, want deze heeft een ‘rotsvast’ en grenzeloos vertrouwen in de gevolmachtigde!Wat kunnen wantrouwende broers en zuster hieraan doen? Zij kunnen aan de rechter verzoeken een bewindvoerder (beheerder) van het vermogen van de ouders aan te stellen. De volmacht eindigt dan automatisch. Als dat niet is gebeurd of niet gelukt, kunnen de broers en zusters de gevolmachtigde op het matje roepen als de ouder is overleden. Ze kunnen dan proberen het misbruik aan te tonen en in ieder geval stellen dat het verrichten van transacties met zichzelf een verboden (ongeldige) handeling is, hetgeen uiteindelijk kan uitmonden in een vordering respectievelijk verplichting tot schadevergoeding voor de gevolmachtigde.Tot slot een tip voor de ‘gevolmachtigden’ onder de lezers: zorg dat u zéér grote openheid betracht jegens uw broers en zusters, want de andere kant van de zaak is natuurlijk dat een oprechte en integere gevolmachtigde – geheel onterecht – te maken kan krijgen met jaloezie en een onterecht wantrouwen van de rest van de familie, en die schade is met geen geld goed te maken.

mr. R.L. Zanardi