VERGETEN HUWELIJKSVOORWAARDEN: EEN BOM ONDER HET TESTAMENT!

Bijna weer een jaar voorbij! Denkt u na de oliebollen en de champagne nog wel eens aan uw huwelijksvoorwaarden? Aangenomen mag worden dat velen van u ooit huwelijksvoorwaarden hebben laten opstellen op grond waarvan jaarlijks de financiële balans moet worden overgemaakt en de overgespaarde inkomsten onderling moeten worden verrekend. In veruit de meeste gevallen wordt tijdens het huwelijk geen uitvoering gegeven aan dit zogenaamde ‘periodieke verrekenbeding’. De huwelijksvoorwaarden belanden na het het ja-woord in een ordner of kluis … totdat er een echtscheiding of overlijden plaatsvindt. Een tijdens huwelijk niet nagekomen periodiek verrekenbeding kan óók ingrijpende onbedoelde consequenties hebben bij overlijden van een van de echtgenoten!

Wat is een periodiek verrekenbeding?

In een groot deel van de huwelijkse voorwaarden is een periodiek verrekenbeding opgenomen. Op basis van dit beding dienen de echtgenoten de inkomsten die in het verstreken kalenderjaar zijn gespaard – en dus niet ten behoeve van bijvoorbeeld de huishouding zijn uitgegeven – met elkaar te verrekenen, veelal 50/50. Doelstelling: het streven naar een zekere mate van verdeling van vermogensopbouw tijdens het huwelijk.

Wat is de consequentie als de jaarlijkse verrekenverplichting niet is uitgevoerd?

Als het verrekenbeding tijdens het huwelijk niet wordt nagekomen wordt er bij het einde van het huwelijk vanuit gegaan dat het alsdan aanwezige vermogen is gevormd uit hetgeen verrekend had moeten worden. Zonder tegenbewijs gaat de wet er echter in feite van uit dat het periodiek verrekenbeding zich oplost in een finaal verrekenbeding op grond waarvan het gehele vermogen 50/50 verrekend moet worden. Dat kan niet alleen bij echtscheiding, maar ook bij overlijden tot (onaangename) verrassingen leiden.

Tweede huwelijk – testamentaire regeling met het oog op voorkinderen

Dit is vooral het geval als een echtgenoot (of beide echtgenoten) een eerder huwelijk achter de rug heeft, en bij het aangaan van het tweede huwelijk een substantieel verschil bestond tussen de omvang van de vermogens van beide echtgenoten. Het moge duidelijk zijn dat in dit soort gevallen de testamentaire regelingen vaak zodanig is vastgelegd en bedoeld dat de eigen kinderen uiteindelijk aanspraak houden op het (grotere) vermogen van hun eigen ouder. Vaak is ook vastgelegd dat de langstlevende stiefouder verzorgd moet achterblijven en daarom de aanspraak van de eigen kinderen pas effectief wordt bij overlijden van die stiefouder.

(Alsnog) verrekening bij overlijden

Als een echtgenoot vervolgens overlijdt, er alsnog verrekend moet worden, en zijn kinderen zich als erfgenamen conform de bedoeling van het testament op het standpunt stellen dat bijvoorbeeld het saldo op een bankrekening niet verrekend moet worden omdat hun overleden ouder dit saldo al bij aanvang van het huwelijk had of tijdens het huwelijk als schenking heeft gekregen, dan ligt de bewijslast bij deze kinderen. Als hun ouder een en ander niet goed heeft bijgehouden, kan dit een bewijsprobleem opleveren en uiteindelijk – ondanks het testament – andere consequenties hebben dan de ouder had bedoeld vanwege het hiervoor genoemde wettelijke uitgangspunt op grond waarvan 50/50 moet worden verrekend.

Vergeten huwelijksvoorwaarden: een bom onder het testament!

Echtgenoten vergeten vaak dat de huwelijksvoorwaarden fundamenteel zijn voor het regelen van hun nalatenschap. Zij focussen zich slechts op het maken van een testament. Vooral als het testament in Spanje wordt opgesteld door een Spaanse notaris/adviseur is het een illusie om te denken dat deze zal vragen om de huwelijksvoorwaarden om zijn advies mede hierop te baseren.

Om problemen en discussies bij het einde van het huwelijk te voorkomen, is het van belang om de huwelijksvoorwaarden er bij te halen, en in geval van een periodiek verrekenbeding:

1. óf  daadwerkelijk jaarlijks met elkaar te verrekenen en/of
2. over de afgelopen huwelijksperiode zo snel mogelijk alsnog vast te stellen wie wat van de ander te vorderen heeft (vaststellingsovereenkomst), en
3. – in het geval van tijdens het huwelijk ontvangen schenkingen – in ieder geval een goede administratie bij te houden waaruit blijkt welke schenkingen bijvoorbeeld tijdens het huwelijk zijn ontvangen.

Ná de vaststellingsovereenkomst kan het periodieke verrekenbeding eventueel worden vervangen door een andere regeling zodat in het vervolg niet jaarlijks meer hoeft te worden verrekend en de testamentaire regeling niet opnieuw kan worden ondermijnd. Ga naar een Nederlandse notaris voor advies.

R.L. (Renato) Zanardi,notaris en estate planner in Spanje