Levenstestament (deel 9) – Het ‘internationale levenstestament’ in Spanje (II)

In deel 8 van deze columnserie hebben wij een begin gemaakt met het inventariseren van de verschillen tussen het Nederlandse en Spaanse levenstestament. In dit laatste deel van de serie ronden wij dit af, om vervolgens af te sluiten met een importante conclusie. U kunt alle 8 eerdere delen teruglezen op onze website www.erfrechtinspanje.nl.

Inleiding

In deel 8 hebben we het over de verschillen in terminologie gehad, en het recht dat van toepassing is op het levenstestament van een Nederlander in Spanje. In dit deel gaan we het hebben over de verschillen in de inhoud tussen een Nederlands en Spaans levenstestament.

De inhoud van het levenstestament

In Nederland is het gebruikelijk één levenstestament op te stellen met daarin alle wensen met betrekking tot het beheer van de eigendommen, eventuele zorg over kinderen en huisdieren, medische behandelingen, volmachten, bewind, mentorschap of curatele.

Het Spaanse systeem kent zo’n algemeen document niet. Afhankelijk van de concrete situatie kan in Nederland een levenstestament worden opgesteld, en voor Spanje één of meerdere van de volgende notariële aktes. Het internationale levenstestament dat hiermee ontstaat is dus meer een zorgvuldig op elkaar afgestemd pakket bestaande uit een Nederlandse akte en één of meer van de navolgende Spaanse aktes.

Volmacht

De volmacht die geschikt is voor de situatie van wilsonbekwaamheid heet in Spanje een ‘preventieve volmacht’ (poder preventivo). Men onderscheidt in Spanje 2 soorten ‘poderes preventivos’. De eerste soort treedt in werking op het moment dat de volmacht wordt ondertekend. Aangezien een ‘normale volmacht’ van rechtswege eindigt vanaf het moment dat een Spaanse rechter de volmachtgever beschikkingsonbekwaam verklaart, bevat deze preventieve volmacht een expliciete clausule waardoor deze óók na een dergelijke onbekwaamheidsverklaring geldig blijft.

De tweede soort treedt juist pas in werking indien en zodra de Spaanse rechter de bedoelde onbekwaamheidsverklaring heeft uitgesproken.

Let op! Bij de onbekwaamheidsverklaring kan de Spaanse rechter de preventieve volmacht altijd geheel of gedeeltelijk naast zich neer leggen.

Autotutela – de kern van het Spaanse levenstestament

Wie in Spanje een ‘stevig’ levenstestament wil maken kan niet om de ‘autotutela’ heen. In tegenstelling tot de preventieve volmacht is in de Spaanse wet vastgelegd dat de Spaanse rechter niet snel om de autotutela heen kan. In de autotutela kan een breed scala aan bepalingen worden opgenomen met het oog op wilsonbekwaamheid, inclusief de benoeming van een ‘tutor’ (bewindvoerder/mentor).

Rechtskeuze voor Nederlands recht

Volgens Spaans Internationaal Privaatrecht (IPR) is op de wilsonbekwaamheid van een Nederlander het Nederlands recht van toepassing. Het kan daarom nuttig zijn in een preventieve volmacht en een autotutela een rechtskeuze voor Nederlands recht op te nemen.

Medische verklaring: instrucciones previas, testamento vital, voluntades Anticipadas

Voor de geldigheid hiervan zijn ook de afzonderlijke regionale wetgevingen van belang. Mede in verband hiermee is het raadzaam om medische verklaringen zowel in een notariële als in onderhandse vorm vast te leggen op de daartoe in elke regio beschikbare voorbedrukte formulieren. Laatstbedoelde formulieren worden geregistreerd en kunnen rechtstreeks door artsen worden geraadpleegd. Een kopie hiervan kan bij aan het notariële levenstestament worden gevoegd. Een euthanasieverklaring wordt in Spanje niet erkend!

Conclusie

Een levenstestament is op zichzelf al maatwerk. Afhankelijk van de wensen en omstandigheden van de levenstestateur zal de inhoud meer of minder gedetailleerd zijn. Het wordt zelfs ‘haute couture’ als het gaat om een internationaal levenstestament. U dient dus kritisch dient te zijn als het gaat om degene die u helpt bij het opstellen. Veel kennis van zowel de Nederlandse als Spaanse (regionale) wetgeving is vereist. Het is daarom dat Hak & Rein Vos juridisch adviseurs en notarissen en Tulp abogados ter zake een samenwerking zijn aangegaan. Ook hier dient immers ‘het zekere voor het onzekere’ te worden genomen; niet alleen door de betrokkene, maar ook door zijn adviseur.

Deze columnserie is hiermee teneinde gekomen. Op onze website (www.erfrechtinspanje.nl) treft u een formulier aan (zie onder INFORMATIEF artikelen respectievelijk ACTUEEL EN ALERTS). Door de vragen te beantwoorden brengt u voor uzelf in beeld welke wensen u heeft. Door de antwoorden aan ons toe te zenden kunnen wij u verder helpen bij het uiteindelijk realiseren van een optimaal internationaal levenstestament.

> zie hier voor een overzicht van alle artikelen over het levenstestament

mr. R.L. Zanardi, Nederlandse notaris en estate planner in Spanje