Levenstestament (5) – Instructies voor de gevolmachtigde en toezicht

Publicatie datum 30 januari 2015.

Ná de inleiding (deel 1) heb ik het in de daaropvolgende delen (2, 3 en 4) vooral gehad over hoe iemand middels een volmacht (opgenomen in het levenstestament) een ander kan vertegenwoordigen bij het verrichten van belangrijke rechtshandelingen en het afleggen van belangrijke verklaringen in het geval hij zijn ‘wil’ niet of onvoldoende meer kan bepalen en/of uiten. Zie onze website www.erfrechtinspanje.nl. voor de eerdere delen van deze artikelenserie. Probleem: zonder nadere maatregelen kan de gevolmachtigde naar eigen inzicht handelen. Oplossing: in het levenstestament verklaart de ‘levenstestateur’ wanneer en hoe er van de volmacht gebruik mag worden gemaakt. Ik benut de column van deze week om een aantal voorbeelden te geven.

Giften

Iemand die kort geleden was begonnen, of van plan was op enig moment te starten met jaarlijkse (substantiele) schenkingen aan kinderen of andere personen, kan dit plan – door ziekte of ongeval – mogelijk niet meer uitvoeren. Dit mooie plan valt in het water als de schenker (en/of zijn echtgenoot) – door die ziekte of dat ongeval – zijn wil niet meer kan bepalen en/of uiten. Als het gaat om een fiscaal schenkingsplan, teneinde erfbelasting te besparen, kan dit de beoogde begiftigden veel erfbelasting gaan kosten. Een oplossing zou kunnen zijn om het kind of de echtgenoot door de rechter tot ‘bewindvoerder’ te laten benoemen. Ten aanzien van een onder bewind gesteld vermogen kan de bewindvoerder in beginsel alle rechtshandelingen verrichten, ook schenkingen. De bewindvoerder behoeft voor schenkingen echter wel toestemming van de rechtbank. De rechter toetst of de beoogde rechtshandeling het belang van de schenker dient. In zijn algemeenheid wordt aangenomen dat schenkingen nimmer in het belang van de schenker zijn, maar enkel in het belang van de begiftigde. De rechter wil pas anders geloven indien wordt aangetoond dat de schenker dit écht wilde toen hij dit nog wél kon bepalen en uiten. Om dit te geloven wil hij zien dat er een zogenaamde ‘schenkingstraditie’ was. Er dient te worden aangetoond dat in de voorgaande jaren op gelijkwaardige wijze is geschonken aan de desbetreffende personen. Zonder schenkingstraditie geeft hij geen toestemming.

Dit alles had voorkomen kunnen worden met een levenstestament. De hierin opgenomen volmacht en instructies kunnen ook inhouden dat een reeds bedacht schenkingsplan moet worden uitgevoerd, of een aantoonbaar reeds bestaande schenkingstraditie moet worden voortgezet. De rechter hebben we dan niet meer nodig. Sterker nog: een goed levenstestament maakt het hele bewind overbodig, en dus ook de ingewikkelde en (zeker in Spanje langdurige) procedure. Met een goed levenstestament kan – ondanks het ontbreken van een schenkingstraditie – de wil van de schenker toch worden uitgevoerd. Voorts kan daarin worden gezorgd voor een streng toezicht op de gevolmachtigde. Deze toezichthouder kan de volmacht zelfs intrekken als deze verkeerd wordt gebruikt.

Andere voorbeelden

Een ander voorbeeld waar aan u kunt denken is bijvoorbeeld het benoemen van een voogd indien iemand als gevolg van ziekte of een ongeval niet meer voor zijn kinderen kan zorgen. De rechter is weliswaar niet verplicht deze benoeming te volgen, maar doet dit in de praktijk wel tenzij dit strijdig is met het belang van het kind. Als er geen kinderen zijn, of zij meerderjarig zijn, is er wellicht een hond of kat waar voor gezorgd moet worden. Met een levenstestament kan worden geregeld dat huisdieren verzorgd blijven als hun baasje dat niet meer kan.

Volgende column: volmacht met betrekking tot geneeskundige behandeling

Zo zijn er nog legio voorbeelden van situaties waarin een levenstestament met daarin een of meerdere volmachten (én instructies) kan voorzien. In mijn volgende column (19 februari as.) bespreek ik een bijzondere vorm: de volmacht waarmee een gevolmachtigde met de behandelend(e) arts(en) over iemands geneeskundige behandeling kan beslissen.

Wordt vervolgd dus! Tot 19 februari as!

> zie hier voor een overzicht van alle artikelen over het levenstestament

mr. R.L. Zanardi, Nederlandse notaris en estate planner in Spanje