De nieuwe vermogensinkomenbijtelling in de AWBZ: het verzorgingstehuis in op kosten van je kinderen!

De vermogenstoets uit de vroegere ‘Wet op de bejaardenoorden’ is in een andere gedaante aan een comeback bezig. Met ingang van 1 januari 2013 is de AWBZ namelijk aangevuld met een regeling die de ‘vermogensinkomensbijtellingregeling’ wordt genoemd. Deze regeling kan een grote negatieve impact hebben op het uiteindelijke resultaat van een langstlevende-testament. Hoe zit dat?

Een Nederlands langstlevende-testament in de meest gebruikelijke vorm stelt alle bezittingen min of meer automatisch op naam van de langstlevende echtgenoot. Het feit dat de kinderen geen eigendom of mede-eigendom hiervan krijgen, terwijl ze toch ook erfgenaam zijn, wordt door het langstlevende-testament opgelost door de langstlevende echtgenoot te verplichten aan ieder van zijn of haar kinderen een bedrag schuldig te erkennen gelijk aan de waarde van hun erfdeel in de nalatenschap. Met andere woorden: de kinderen krijgen hun erfdeel dan dus in de vorm van een vordering op hun langstlevende ouder. Deze vordering wordt krachtens de bepalingen van het testament voor de kinderen in beginsel pas opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende ouder. De langstlevende echtgenoot heeft tot die tijd alles onder zich en kan alles opmaken. De langstlevende ouder krijgt de gelegenheid om nog even het beste uit het leven te halen – mooie reizen, cruises liefst, of een woonrecht in een chique ouderenoord onder de Spaanse zon. We komen waar we zijn moeten… we worden warm…

De nieuwe vermogeninkomensbijtellingregeling in de AWBZ zorgt er namelijk voor dat degenen die wel vermogen hebben, maar geen of onvoldoende inkomen om aan de verplichte bijdrage in de kosten voor het verblijf in een verzorgingstehuis te kunnen voldoen, dit vermogen uiteindelijk moeten aanwenden om toch aan die bijdrageplicht te voldoen. Het ergste is dat het vermogen dat de langstlevende ouder nog onder zich heeft omdat de hiervoor bedoelde ‘vorderingen’ van de kinderen nog niet zijn uitbetaald, ook gewoon moet worden aangewend ter betaling van die bijdrageplicht. Dit vermogen wordt geacht ‘eigen vermogen’ van de langstlevende te zijn, terwijl het een schuld is van de langstlevende aan de kinderen.. Die cruise gunde de kinderen hun moeder wel, maar betalen voor een verzorgingstehuis ten laste van hun ‘vorderingen’, terwijl degenen die nooit wat gespaard hebben er gratis zitten, dat is ze iets te gortig.

Vergelijk de vermogenstoets in de toenmalige Wet op de bejaardenoorden. Heel wat ouderen hebben destijds – als gevolg van deze wet – het met ‘bloed zweet en tranen’ vergaarde familievermogen zo in het bejaardentehuis ‘achtergelaten’, terwijl degenen die niets hadden of niets meer hadden (!) niets hoefden te betalen voor het verblijf in het bejaardentehuis.

Kan hier iets tegen worden gedaan? Ja, zolang beide echtgenoten nog in leven zijn, kunnen zij in hun langstlevende-testament een bepaling opnemen die voorkomt dat de langstlevende echtgenoot op de ‘vorderingen’ van de kinderen gaat interen om het verblijf in het verzorgingstehuis te bekostigen. De crux zit hem in een formulering op grond waarvan de kinderen de vordering op hun langstlevende ouder in dat geval direct kunnen opeisen. Liever aan de kinderen uitbetalen dan aan de AWBZ, nietwaar? De formulering luistert zeer nauw. Wees niet de snel tevreden. En de ‘houdbaarheidsdatum’ van die bepaling laat waarschijnlijk ook te wensen over. De overheid zal waarschijnlijk ‘reparatiewetgeving’ maken als reactie op ‘slimme testamenten’. Het is allemaal al uitgevonden. De geschiedenis herhaalt zich namelijk. We hoeven alleen maar naar de oude ‘Wet op de bejaardenoorden’ te kijken. Laat de opeisingsgronden in uw langstlevende-testament checken door een deskundige Nederlandse notaris, en laat dan meteen even checken of uw langstlevende-testament ook “Spanje-proof” is als hij daar ook verstand van heeft.

mr. R.L. (Renato) Zanardi, Nederlandse notaris en estate planner in Spanje