44. Modernisering Nederlandse successiewet

Op 3 november jl. is het wetsvoorstel van staatsecretaris De Jager tot modernisering van de Nederlandse successiewet door de tweede kamer aangenomen. Op 15 december jl. heeft ook de eerste kamer aan het wetsontwerp zijn goedkeuring gegeven. Het Nederlandse successierecht is relevant indien de overledene in Nederland woonde of minder dan 10 jaar na zijn emigratie (bijvoorbeeld) naar Spanje overlijdt. Hierna volgt een opsomming van een aantal belangrijke wijzigingen:

“Successierecht” heet voortaan “Erfbelasting”;

Vererving tussen echtgenoten:

• Vrijstelling langstlevende echtgenoot (in beginsel) € 600.000,-
• Tarief over het meerdere:
  • van € 0 tot € 118.000: 10%
  • € 118.000 en hoger : 20%

Vererving ouders aan kinderen:

• Vrijstelling kind (in beginsel) € 19.000.
• Vrijstelling ziek/gehandicapt kind € 57.000.
• Tarief over het meerdere:
  • van € 0 tot € 118.000: 10%
  • € 118.000 en hoger : 20%

Vererving grootouders aan kleinkinderen:

• Vrijstelling kleinkind € 19.000.
• Tarief over het meerdere
  • van € 0 tot € 118.000: 18%
  • € 118.000 en hoger : 36%

Ververving van “Overige verkrijgers”:

• Vrijstelling € 2.000.
• Tarief over het meerdere
  • van € 0 tot € 118.000: 30%
  • € 118.000 en hoger: 40%
• Ook bij ongehuwde samenwoners geldt voortaan dat “stiefkinderen” voor de erfbelasting gelijk worden gesteld aan “eigen kinderen”.
• Ongehuwde partners worden voor de erfbelasting in beginsel gelijkgesteld aan echtgenoten, mits zij minimaal zes maanden
  • op één adres staan ingeschreven;
  • over een notarieel samenlevingscontract beschikken;

Als overgangsregeling wordt opgenomen dat het contract wordt “geacht” méér dan 6 maanden te bestaan indien het vóór 1-1-2012 is of wordt getekend. Voorts blijft gehandhaafd dat ongehuwde partners die aantoonbaar 5 jaar of meer op één adres een gemeenschappelijke huishouding voeren voor de erfbelasting worden gelijkgesteld met gehuwden, ook als zij geen samenlevingscontract hebben gemaakt.

Langstlevende testament – Rente clausule

Indien de erfdelen van de kinderen pas worden uitgekeerd bij overlijden van de langstlevende ouder, en tussentijds – op grond van het testament – op die erfdelen jaarlijks een rente wordt “bijgeschreven” die méér bedraagt dan een samengestelde rente van 6%, dan wordt dit meerdere bij het overlijden van de langstlevende ouder belast met erfbelasting. Mogelijk zit er in uw testament ook een testamentaire renteclausule met een veel hoger percentage “verstopt”, waardoor ook dit aspect voor u relevant kan zijn.

Voor alle duidelijkheid: het bovenstaande geldt alleen voor de in Nederland te betalen belasting; Spanje zal in alle gevallen blijven heffen over de in Spanje gelegen goederen. In volgende nummers van de Hallo zal ik dieper ingaan op de mogelijke consequenties van de diverse wijzigingen voor Nederlanders met een vakantiehuis in Spanje en Nederlanders die korter dan 10 jaar geleden naar Spanje zijn geëmigreerd. Een fiscale check van uw huidige testament wordt nu om twee redenen belangrijk: (1) wat zijn de consequenties in het licht van het nieuwe Nederlandse successierecht? (2) wat zijn de consequenties in het licht van het Spaanse successierecht? Voor het eerste heeft u een Nederlandse notaris nodig. Voor het tweede een Spaanse belastingkundige. Ideaal is het pas als deze twee in samenwerking met elkaar de voor u meest geschikte oplossing bedenken.

Ik besluit met twee opmerkingen. De erfbelasting-vrijstelling voor kleinkinderen is bijna verdubbeld! Dit betekent dat u Nederlandse erfbelasting kunt besparen door in uw testament uw kleinkinderen als gerechtigden in uw nalatenschap te betrekken. Met een goed geformuleerde clausule kunt u zelfs een groter bedrag vrijgesteld aan uw kleinkinderen doen toekomen dan de nieuwe vrijstelling doet vermoeden, hetgeen leidt tot minder erfbelasting voor uw kinderen. “Spreiden is besparen!” Voor de ongehuwde partners onder u blijft de in één van mijn eerdere artikelen afgegeven waarschuwing en het daaropvolgende advies gehandhaafd. Vererving tussen ongehuwde partners mag dan fiscaal in Nederland zeer soepeltjes worden behandeld. Het Spaanse successierecht over de vererving van Spaanse vermogensbestanddelen tussen ongehuwde partners blijft onveranderd hoog (de tarieven liggen tussen de 15 en 68 % en er zijn geen vrijstellingen beschikbaar). Het advies luidt derhalve: trouwen! Ook het Nederlandse wettelijke “geregistreerde partnerschap” (ook wel het huwelijk zonder feestje genoemd) heeft in Spanje geen enkele zin, omdat het daar fiscaal niet als een huwelijk wordt erkend.

Renato Zanardi